Toυ Γιάννη Αγγέλη
Μπροστά σε μείζονος σημασίας αλλαγές ή ακόμα και ανατροπές φαίνεται να βρίσκεται η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα.
Καταλύτης αυτών των εξελίξεων είναι η δρομολογημένη αλλαγή στάσης του
Βερολίνου απέναντι στο ελληνικό πρόγραμμα. Μια αλλαγή που έχει ως
αφετηρία τη σταθερή δημοσκοπική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και τη διαφαινόμενη
αδυναμία της κυβέρνησης να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της (συμφωνίες
Απριλίου-Ιουνίου) απέναντι στην τρόικα.
Άξονας αυτής της «αλλαγής» σκηνικού είναι η επιμονή του υπουργού
Οικονομικών της Γερμανίας, κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, να διαμορφώσει έγκαιρα
ένα ισχυρό καθεστώς εποπτείας για την «επόμενη ημέρα» απέναντι στο
ενδεχόμενο να έχει συνομιλητή μια κυβέρνηση διαφορετικής σύνθεσης
(ΣΥΡΙΖΑ).
Στο πλαίσιο αυτό, η τρέχουσα «τελευταία» αξιολόγηση διαμορφώνει την επόμενη ημέρα του προγράμματος.
Το πρώτο «κλειδί» στην κατανόηση αυτού του… μηχανισμού αναδεικνύεται η
στάση της Γερμανίας και συγκεκριμένα του κ. Σόιμπλε ο οποίος, κατά τα
λεγόμενα κυβερνητικών αξιωματούχων, αλλά και των δημοσιευμάτων του
σχετικά φιλοκυβερνητικού τύπου («Suddeutschen Zeitung»), φαίνεται να
αποστασιοποιείται από την τύχη της κυβέρνησης Σαμαρά. Και αυτό, γιατί
εκτιμά ότι στη διάρκεια ενεργοποίησης του ECCL είναι πολύ πιθανό να έχει
να κάνει με μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Και απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο
ευνοεί την ύπαρξη ενός ισχυρού πλέγματος εποπτείας μέσω του ECCL.
Το γεγονός αυτό, μάλιστα, ευνοεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις
κοινοτικών αξιωματούχων, τη μετάθεση για την περίοδο άσκησης του ECCL
σημαντικών εκκρεμοτήτων, όπως το ασφαλιστικό, το εργασιακό, απολύσεις
κ.ά. Το πρόβλημα που δεν μπορεί να μετατεθεί είναι, βέβαια, αυτό του
δημοσιονομικού κενού, λόγω της ψήφισης του Προϋπολογισμού.
Πληροφορίες του «Κ» αναφέρουν ότι η αλλαγή αυτή στη στάση του Βερολίνου
έχει θορυβήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και έχει δρομολογήσει μια «μη ορατή» προς το
παρόν αμφισβήτηση της ασκούμενης στρατηγικής ασφυκτικής πίεσης για τη μη
εκλογή Προέδρου από την υπάρχουσα Βουλή.
Το δεύτερο «κλειδί» που κρύβει η αξιολόγηση είναι η περιβόητη νέα γραμμή
πίστωσης (ECCL) με την οποία το Eurogroup πρόσφατα αποφάσισε να…
επεκτείνει την παρουσία της Ευρωζώνης στο ελληνικό πρόγραμμα. Το ECCL,
κατά τα πρότυπα των δανειακών εργαλείων του Διεθνούς Νομισματικού
Ταμείου, προβλέπει τη διάθεση χρηματοδότησης στη χώρα με κεφάλαια…
κίνησης, αλλά με όρους εποπτείας που ελέγχει το Ευρωπαϊκό Ταμείο
Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Στο σημείο αυτό, λοιπόν, ξεδιπλώνεται το πρώτο διπλό «μυστικό» της αξιολόγησης:
– Όσο περισσότερα από τα εφαρμοστικά μέτρα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα
με την τρόικα (από τις συμφωνίες Απριλίου-Ιουνίου) «κλείσουν» με την
τελευταία αξιολόγηση, πριν από την έκδοση του νέου δανείου (ECCL), τόσο
πιο χαλαρή θα είναι η εποπτεία που θα το συνοδεύει όταν εγκριθεί.
– Αν τα κεφάλαια που θα αποτελέσουν αυτό το χρηματοδοτικό μαξιλάρι
περιοριστούν σε εκείνα που έχουν «περισσέψει» στο Ταμείο
Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τότε η έγκριση του ECCL θα μπορούσε να
είναι μια εύκολη υπόθεση (κατά την Κομισιόν) σε όσα ευρωπαϊκά
Κοινοβούλια χρειαστεί να περάσει. Αν, όμως, χρειαστεί «καινούργιο»
επιπλέον χρήμα, τότε τα πράγματα θα δυσκολέψουν πολύ.
Οι «μεταβολές» αυτές στο οικονομικό/πολιτικό σκηνικό μέσα στο οποίο
εξελίσσεται το εξαετές σίριαλ της κρίσης στην Ελλάδα είναι πολύ πιθανό
–σύμφωνα με εκτιμήσεις πολιτικών αναλυτών με παρουσία τις Βρυξέλλες– να
οδηγήσει άμεσα σε πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Εξελίξεις οι οποίες
οδηγούν είτε στην επίσπευση εθνικών εκλογών ακόμα και πριν από την
εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας είτε ακόμα και σε αναδιάταξη πολιτικών
συμμαχιών στην παρούσα Βουλή με στόχο την αναζήτηση-«λύση» εξάντλησης
της θητείας της (σ.σ.: της Βουλής) με κυβερνητική αλλαγή.
Η… πρωτοβουλία, πάντως, του κ. Σόιμπλε να σφίξει περαιτέρω τον κλοιό
γύρο από την ελευθερία αποφάσεων της κυβέρνησης που θα ασκεί εξουσία στη
διάρκεια ισχύος του νέου δανείου (ECCL) πυροδοτεί εκ νέου ανησυχίες, οι
οποίες –σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές– εδράζονται στην παράταση του
οικονομικού αδιέξοδου.
Το γεγονός, μάλιστα, ότι η νέα αυτή φάση της κρίσης στην Ελλάδα
ξεδιπλώνεται σε μια Ευρώπη που βρίσκεται υπό την απειλή χρόνιας
στασιμότητας (εκτιμήσεις ΔΝΤ, ΟΟΣΑ κ.ά.), αναβιώνει τα σενάρια για το
ενδεχόμενο επαναφοράς εθνικών νομισμάτων, παράλληλα με το ευρώ, ως
μεταβατικά εργαλεία προσαρμογής στη διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι τα σενάρια αυτά ήδη καταλαμβάνουν χώρο στον
γερμανικό Τύπο (χθεσινό δημοσιεύμα της φιλικής προς τον κ. Σόιμπλε «Die
Welt») και αναφέρονται σε οικονομίες που, όπως η ελληνική, δεν βρίσκουν
διέξοδο μέσα από τα υπάρχοντα προγράμματα.
Κομβικός ο ρόλος του ΔΝΤ
Η οπτική με την οποία προσεγγίζει το ΔΝΤ το πρόβλημα του ελληνικού
προγράμματος διαμορφώνεται από την ανησυχία του για το πώς η κρίση και η
απειλή χρόνιας στασιμότητας στην Ευρωζώνη επηρεάζει τη διεθνή
οικονομία.
Η θέση του Ταμείου είναι ότι η Ευρωζώνη πρέπει να δώσει «λύση» εδώ και
τώρα στην υπόθεση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (με βάση την
απόφαση του Νοεμβρίου του 2012), προκειμένου να μη γίνει αυτή η αφορμή,
όπως το 2010 ή το 2012, για μια νέα διεθνή αναταραχή.
Και η «λύση» αυτή είναι η διασφάλιση της εξυπηρέτησης των χρεών της
Ελλάδας… Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2010 η αποκάλυψη της απειλής
χρεοκοπίας στην Ελλάδα –και μέχρι να αποφασιστεί η «διάσωση» από την
Ευρωζώνη– είχε προκαλέσει μια μείζονος έκτασης αναταραχή στις διεθνείς
αγορές ομολόγων, με αποτέλεσμα να «εξαερωθούν» τα θετικά αποτελέσματα
του πρώτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που είχαν δρομολογήσει οι
ΗΠΑ.
Το αποτέλεσμα ήταν ο κ. Ομπάμα να παρέμβει με ένταση στην κυρία Μέρκελ,
όπως επιβεβαιώνει ο τότε υπ. Οικονομικών, κ. Γκάιτνερ, σε βιβλίο του,
και να ζητήσει την άμεση διάσωση της Ελλάδας, για να αποτραπούν
συνέπειες πολύ μεγαλύτερες από εκείνες της πτώσης της Lehman Brothers.
Η καθυστέρηση εκείνη της Ευρωζώνης είχε γίνει η αφορμή να υποχρεωθούν οι
ΗΠΑ να «τρέξουν» ένα δεύτερο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που έκλεισε
μόλις τον προηγούμενο μήνα… Το ΔΝΤ φαίνεται ότι, και αυτήν τη φορά,
υπό την πίεση των ΗΠΑ και των άλλων εταίρων τους, θα κινηθεί στην ίδια
γραμμή.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο” της 15ης Νοεμβρίου
