Από τη στήλη Κάποτε στην Καστοριά της εφημερίδας ΟΔΟΣ
Ίσως δεν είναι σε όλους γνωστό ότι το μεγαλύτερο άυλο κεφάλαιο που διαθέτει σήμερα η πατρίδα μας είναι η ιστορία της. Δεν είναι φυσικά μόνο η αρχαία ιστορία με τον πλούτο της σε κάθε επιμέρους τομέα δραστηριότητας, αλλά και η νεώτερη ιστορία με όλες της τις εκφάνσεις. Μέρος όμως της ιστορίας δεν είναι μόνο τα μνημεία και τα γεγονότα αλλά και τα επαγγέλματα όπως αυτό το οποίο κυριαρχεί εδώ και 500 χρόνια στην ιδιαίτερη πατρίδα μας την Καστοριά.
Με την ευκαιρία δε της περιόδου αυτής, όπου διεξάγονται οι δύο διεθνείς εκθέσεις γούνας, χρήσιμο είναι να στοχαστούμε κάπως διαφορετικά, και την άποψή μας αυτή να την αποτυπώσουμε, έτσι ώστε και εμείς ίσως μπορέσουμε να συμβάλουμε με την σκέψη μας στον εμπλουτισμό αυτού του θεσμού, που παρά τις τόσες δοκιμασίες που πέρασε και περνάει επιμένει, αντέχει και εξελίσσεται. Ο θεσμός των εκθέσεων ξεκίνησε το 1976 και φέτος συμπληρώνει 38 χρόνια. Ο Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς ιδρύθηκε το 1915 και σε δύο χρόνια θα τα εκατοστίσει. Οι Καστοριανοί γουναράδες αναφέρονται σε καταγραφές περιηγητών και ιστοριογράφων ήδη από τον 16ο αιώνα.
Μερικά από τα ιστορικά στοιχεία που γνωρίζουμε έχουν ως εξής:
«Η μοναδική συντεχνία που μνημονεύεται στους Πατριαρχικούς Εσπερινούς είναι αυτή των γουναράδων «υπέρ της ευλογημένης συντεχνίας των γουναράδων». Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως όσο και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων επανειλημμένα ενισχύονται οικονομικά, συντηρούνται και άλλοτε, διασώζονται από τοκογλυφικές περιπέτειες επαχθών δανειοδοτήσεων, πάντοτε χάρη στις συστηματικές χρηματοδοτήσεις των γουναράδων.
Η ισχυρότερη όλων των συντεχνιών, το περίφημο «Ρουφέτιον των Γουναραίων» γνωστοί κιουρκτζήμπασήδες (αρχιγουναράδες), με πρώτο τον κυρ-Μανωλάκη τον Καστοριανό (Εμμανουήλ Βλαστό), χρηματοδοτούν την ανέγερση αλλά και την μετέπειτα λειτουργία δεκάδων Ελληνικών Σχολείων και Σχολών, ανακατασκευάζουν κατεστραμμένους ή αναγείρουν εκ βάθρων νέους ναούς, ανιδρύουν και συντηρούν μονές, ανακατασκευάζουν τον ίδιο τον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου και τα ξυλόπηκτα κτίρια του Πατριαρχικού συγκροτήματος, μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1720, χρηματοδοτούν την κατασκευή του Δικτύου Υδρεύσεως στην περιοχή του Φαναρίου και τόσα άλλα. Οι καστοριανοί Καστριώτης Γεώργιος και Κυρίτσης Γεώργιος, (το 1705 ως αξιωματούχος του ηγεμόνα της Ουγγαροβλαχίας), ίδρυσαν στην Καστοριά σχολείο, για την συντήρηση του οποίου είχαν καταθέσει χρήματα στην Τσέκα της Ενετίας. Ο παπά-Ναούμ Παναγιώτης έμπορος γουναρικών αρχικά στη Βιέννη που έπειτα εγκαταστάθηκε στη Λειψία, διετέλεσε πρόξενος της Ελλάδας στη Λειψία για πολλά χρόνια. Ο Ζάχος Χριστόδουλος απέστειλε στην αγωνιζομένη το 1866 Κρήτη 3000 μετζήτια (600 λιρ.οθ. περίπου) δια του καταστήματος γουναρικών Ιωάννου Ρίζου στην Λειψία. Οι Κων/νος Δόικος, Νικηφ. Δόικος και Γιάννης Δόικος γουνέμποροι στην Κων/πολη με εξαγωγική δραστηριότητα στην Ρωσία και Ρουμανία είχαν σημαντικότατη πατριωτική προσφορά. Και τέλος οι αδελφοί Εμμανουήλ,(επώνυμο Μπατρίνος) Ιωάννης και Παναγιώτης, συνεργάτες του Ρήγα Φεραίου, ήταν παιδιά εύπορου γουνέμπορου στην Βιέννη».
Αυτά είναι μόνο μερικά στοιχεία από την ένδοξη ιστορία των γουναράδων τα χρόνια της δουλείας. Υπάρχουν όμως και άλλα πάρα πολλά ιστορικά στοιχεία από τις δραστηριότητες και την συνεισφορά των γουνοποιών από άλλες χώρες εκτός Ευρώπης τα νεώτερα χρόνια και μετά την απελευθέρωση, που αν συγκεντρωθούν σε ένα βιβλίο όλα μαζί, θα αποτελέσει την καλύτερη επένδυση για την ιστορία και την φήμη του έλληνα γουνοποιού.
Το τελευταίο καιρό έγιναν κάποιες προσπάθειες, κατά την διάρκεια της έκθεσης να αξιοποιηθούν αυτά τα στοιχεία με παράλληλες εκδηλώσεις. Μία από αυτές έγινε πέρυσι με την συμπλήρωση των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της Καστοριάς, με πρωτοβουλία του Δήμου Καστοριάς και την συμπαράσταση του Συνδέσμου Γουνοποιών. Αυτό είναι στα θετικά των διοργανωτών και του Δήμου αλλά αυτή η προσπάθεια δεν πρέπει να σταματήσει.
Ας ελπίσουμε ότι οι αρμόδιοι φορείς θα αντιληφθούν την δύναμη και την υπεραξία που μπορούν να αντλήσουν από μια τέτοιου είδους ιστορική πηγή πλούτου, που τους προσφέρεται από την ένδοξη προσφορά των προγόνων μας και ας την αξιοποιήσουν ανάλογα για όφελος δικό τους και της ιδιαίτερης πατρίδας μας. Εμείς θα στοχαζόμαστε αρκεί οι αρμόδιοι φορείς να μην ξε-στοχάζονται και αναγκαζόμαστε να τους αφυπνίζουμε. Δεν στοχοποιούμε ούτε έχουμε προσωπικά με κανέναν, όταν κάνουμε κριτική, απλώς στοχαζόμαστε για να μην επαναπαυόμαστε. Πετυχημένος ηγέτης μπορεί να γίνει κανείς όταν επιζητά την κριτική και όχι την κολακεία. Η κριτική αφυπνίζει ενώ η κολακεία κοιμίζει.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 4 Απριλίου 2013, αρ. φύλλου 686
odos-kastoria.blogspot.gr
