Τακτικός αναγνώστης της «Καστοριανής Εστίας», που χρόνια τώρα εκδίδει με θαυμαστό μεράκι ο φίλτατος Δημήτρης Ιατρίδης, συχνά διαβάζω κείμενα,
άρθρα, χρονογραφήματα ή και επιστολές αναγνωστών που μου κινούν το ενδιαφέρον ή, έστω, την περιέργεια, άλλοτε από τον ευφάνταστο τίτλο τους κι άλλοτε από αυτό και μόνο το όνομα του υπογράφοντος.
Και βεβαίως ουδείς έχει το δικαίωμα να εμποδίσει τον καθένα να εκφράζει τις απόψεις του ή να ασκεί κριτική, ακόμη και με μαχητικό κι επιθετικό τρόπο, αρκεί να τηρεί τον στοιχειώδη κι αυτονόητο κανόνα: Να υπογράφει τα κείμενά του!
Στο τελευταίο λοιπόν φύλλο της εφημερίδας έπεσε το μάτι μου σ’ ένα τέτοιο κείμενο με τον αβανταδόρικο τίτλο «Ώδυνεν όρος και έτεκεν …τι;». Το διάβασα με έντονο ενδιαφέρον, καθώς διαπίστωσα από την πρώτη κιόλας παράγραφο (όπως πράγματι πρέπει να συμβαίνει σ’ ένα σωστά δομημένο κείμενο) ότι αναφερόταν σ’ ένα σημαντικό θέμα της τοπικής επικαιρότητας, αυτό της διαβόητης «Αλεξιάδας» που τόσο θόρυβο προκάλεσε και τόσα αντικρουόμενα σχόλια, τα περισσότερα – δικαίως – επικριτικά. Δυστυχώς το κείμενο ήταν ανυπόγραφο κι έτσι δε στάθηκε δυνατόν να εκτιμήσω επαρκώς τις προθέσεις του γράφοντος, δεδομένου ότι συχνά πίσω από έναν επικριτικό σχολιασμό, φαινομενικά εύστοχο, υποκρύπτονται διαβλητές προθέσεις και υποκειμενικές υστεροβουλίες.
Χωρίς λοιπόν να αισθάνομαι την ανάγκη να διαδηλώσω τις δικές μου καθαρές προθέσεις (κρίνονται κι αυτές άλλωστε απ’ τον καθένα) και πάντως χωρίς ανιχνεύσιμη υστεροβουλία, μιας και μου είναι άγνωστος ο συντάκτης της επιστολής, σπεύδω μετά λύπης μου να υποδυθώ τον συνήγορο του διαβόλου για μια διοργάνωση που πράγματι αξιολογήθηκε αρνητικά από την κοινή γνώμη, αλλά στο εν λόγω κείμενο αξιοποιήθηκε ως αφορμή για επίδειξη ιστοριογνωσίας και ανώτερης αισθητικής αντίληψης!
Πρώτα πρώτα το κείμενο μου προκάλεσε εκνευρισμό με την επιτηδευμένη γλωσσική του λογιοσύνη που ατυχώς δεν συγκάλυψε κάποιες εκφραστικές ασυναρτησίες (π.χ. «…στην ήσσονος καλλιτεχνικής πληρότητας βυζαντινή χορωδία…») ή ανοίκεια εκφραστικά σχήματα (π.χ. «έλαβε χώρα», έκφραση μη ελληνική μεταφερμένη από δυτικόπληκτους λόγιους στα καθ’ ημάς από την αγγλική).
Επί της ουσίας όμως, δηλαδή στο επίπεδο των προτάσεων, το κείμενο εξετράπη σε κενολογίες και φαιδρούς αναχρονισμούς προτείνοντας, ας πούμε, ένα είδος παράστασης …βρυκολάκων, μιας και ο …Κίμων Καράς, που προβάλλεται ως κύρια πρόταση του επιστολογράφου – υποθέτω πως δεν αποτελεί πρόσωπο μυθοπλαστικού παροξυσμού, αλλά πρόκειται για τον ογκόλιθο της εκκλησιαστικής και δημοτικής μας παράδοσης Σίμωνα Καρά – είναι βέβαιο ότι θα αρνούνταν την …τιμητική πρόσκληση, όχι από αγένεια, αλλά γιατί ήδη έχει εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο προ πολλών ετών πλήρης ημερών!
Η υποτιμητική αναφορά στον έτερο, εν ζωή αυτή τη φορά, ογκόλιθο της παράδοσής μαςΧρόνη Αηδονίδη αποτελεί ούτως ή άλλως αυταπόδεικτη ύβρη και την αντιπαρέρχομαι!
Διάβασα επίσης πρόταση για μεσαιωνικά κουαρτέτα και όπερες, αν και στην ιστορία της μουσικής οι συγκεκριμένες φόρμες χρονολογούνται μετά τον 17ο αιώνα!
Η όπερα, καθαρώς ιταλικό δημιούργημα (με αρχαιοελληνικά πρότυπα), έχει ως επίσημη αφετηρία της το έτος 1607 με τον «Ορφέα» του Claudio Monteverdi.
Κι ακόμη χειρότερα: Ο πρωτοπόρος διαφωτιστής ποιητής του τόπου μας Αθανάσιος Χριστόπουλος ουδεμία φυσικά σχέση είχε με το μεταγενέστερο και παρακμιακό ρεύμα του νοσηρού ρομαντισμού της πρώτης αθηναϊκής σχολής που καλλιέργησαν οι Σούτσοι, ο Ραγκαβής, ο Αχιλλέας Παράσχος και λοιποί Φαναριώτες ευγενείς!
Κι επειδή το ύφος υποκρύπτει ήθος, δεν μπορώ παρά να εκφράσω την ενόχλησή μου για την επιδεικτική υπεροψία του άγνωστου συντάκτη της επιστολής.
Αναρωτιέμαι λοιπόν με μελαγχολία: Η ταπεινότητα των κορυφαίων διανοητών αυτού του τόπου (Ρίτσος, Ελύτης, Γκάτσος, Αναγνωστάκης…) δεν μας έχει πια διδάξει τίποτε;
εφημερίδα ΚΑΣΤΟΡΙΑΝΗ ΕΣΤΙΑ
