Του Γιάννη Μύττη
Την ξεχωριστή εμπειρία να γνωρίσουν από κοντά τα περισσότερα ψάρια και άλλα υδρόβια είδη που ζουν στις λίμνες και στα ποτάμια της χώρας θα έχουν όσοι επισκεφθούν την Καστοριά. Το μεγαλύτερο ενυδρείο γλυκού νερού των Βαλκανίων άνοιξε πρόσφατα τις πύλες του σε ένα διώροφο κτίριο 450 τετραγωνικών μέτρων και υπόσχεται να χαρίσει μοναδικές στιγμές στους φυσιολάτρεις.
Επιστήμονες και φορείς επισημαίνουν στη Real planet ότι σκοπός του ενυδρείου είναι να σταλεί ένα ξεκάθαρο περιβαλλοντικό μήνυμα για την προστασία των υδατικών οικοσυστημάτων που μαστίζονται από την υποβάθμιση και τη ρύπανση. Ταυτόχρονα, θα επιδιώξουν να αφυπνιστεί περαιτέρω η νέα γενιά για την ανάγκη διαφύλαξης των φυσικών πόρων της χώρας.
Μοναδικό θέαμα
«Ο σκοπός μας είναι το ενυδρείο να προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα για μικρούς και μεγάλους, αποτελώντας ταυτόχρονα μια όαση γνώσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης σχετικά με τα ζητήματα των ψαριών του γλυκού νερού και των άλλων ειδών», τονίζει στην «R» η ιχθυολόγος και επιστημονική υπεύθυνη του ενυδρείου Αννα Λάτσιου.
Το ενυδρείο αποτελείται από 49 αναπαραστάσεις υγρών οικοτόπων. Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα δύο μεγαλύτερα εκθέματα, της λίμνης Καστοριάς και του ποταμού Αλιάκμονα.
Η δεξαμενή που αναπαριστά τη λίμνη της δυτικής Μακεδονίας έχει έκταση 45 τετραγωνικά μέτρα, ενώ η άλλη δεξαμενή, του μεγαλύτερου ποταμού της χώρας, εκτείνεται σε 14 τετραγωνικά μέτρα.
Πρέσπα και Τριχωνίδα
Τα δικά τους μικρότερα εκθέματα κατέχουν τα λιμναία οικοσυστήματα της Πρέσπας, της Βεγορίτιδας, της Τριχωνίδας, της Κερκίνης, καθώς και της Βόλβης. Παράλληλα, έχουν διαμορφωθεί άλλες πέντε αυτόνομες δεξαμενές που αναπαριστούν κυρίως την ιχθυοπανίδα των ποταμών: του Αλμωπαίου στη Μακεδονία, του Αραχθου και του Λούρου της Ηπείρου, του Βουραϊκoύ στην Αχαΐα και του Γεροπόταμου στο Ηράκλειο Κρήτης.
Μέσα στα ενυδρεία βρίσκονται περισσότερα από 38 είδη ενδημικών και αυτόχθονων ψαριών του γλυκού νερού, όπως οι πέστροφες, οι κυπρίνοι, οι τούρνες, οι πλατίκες και οι γουλιανοί, καθώς και άλλα υδρόβια είδη όπως οι νεροχελώνες, τα χέλια και οι σαύρες Τρίτωνες.
Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει και αρκετά από τα ενδημικά είδη που κολυμπούν ανέμελα στις δεξαμενές της εγκατάστασης, όπως τo ασπρόψαρο της Ηπείρου, o λουρογοβιός, η πελοποννησιακή και η μακεδονική μπράνα, η βαλκανική μπριάνα, το τυλινάρι, ο ποταμοκέφαλος του Μοριά και της Παμβώτιδας Ιωαννίνων.
Το καμάρι του ενυδρείου, όμως, είναι ο οξύρρυγχος, που φιλοξενείται στο δικό του «διαμέρισμα». Το είδος αυτό, σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων ειδών, χαρακτηρίζεται ως κρισίμως κινδύνευον. Το σπάνιο ψάρι είναι γνωστό για τα αβγά του, από τα οποία παράγεται το πανάκριβο μαύρο χαβιάρι.
Γι’ αυτό τον λόγο αλιεύεται σε μεγάλες ποσότητες χωρίς κανέναν έλεγχο, με αποτέλεσμα σήμερα να κινδυνεύει να εξαφανιστεί. «Αυτό το ξεχωριστό είδος με το καρχαριοειδές σχήμα ζει και αναπαράγεται, σε μικρούς όμως πληθυσμούς, στον ποταμό Λούρο της Πρέβεζας, στη λίμνη Παμβώτιδα των Ιωαννίνων, καθώς και στον ποταμό Εβρο στη Θράκη», επισημαίνει η Α. Λάτσιου.
Οι πετροκαραβίδες
Από τα πιο σπάνια είδη που υπάρχουν στο ενυδρείο είναι και οι πετροκαραβίδες του γλυκού νερού, που απαντώνται κυρίως στις λίμνες και στα ποτάμια των Ιωαννίνων και της Μακεδονίας. Ιδιαίτερη θέση στα εκθέματα έχει το ασημένιο χρυσόψαρο, το οποίο, σύμφωνα με τους ειδικούς, έχει το αυθεντικό χρώμα του είδους που εισήχθη για πρώτη φορά στην Πορτογαλία από τα ποτάμια της Απω Ανατολής, κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης.
Ο επισκέπτης θα παρατηρήσει και τα είδη «εισβολείς» τα οποία έχουν εξελιχθεί σε απειλή για την ντόπια ιχθυοπανίδα, όπως το καταστροφικό ηλιόψαρο που αφανίζει τον γόνο άλλων ψαριών. Στην Ελλάδα συναντάται κυρίως στη λίμνη της Καστοριάς, καθώς και στην Κερκίνη και στις Πρέσπες.
Η συλλογή
Τα περισσότερα ψάρια του ενυδρείου αλιεύθηκαν με τη βοήθεια των ντόπιων επαγγελματιών και ερασιτεχνών αλιέων. Τα ενδημικά είδη αλιεύθηκαν με τις επιστημονικές υποδείξεις του Ινστιτούτου Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών.
«Μελλοντικά θα έχουμε τη δυνατότητα πολλά από τα ψάρια τα οποία αναπαράγονται στο ενυδρείο μας να επιστρέφουν στο φυσικό τους περιβάλλον, εμπλουτίζοντας τις λίμνες και τα ποτάμια της χώρας που το έχουν ανάγκη», επισημαίνει η Α. Λάτσιου.
