Στη χώρα των κυκλωμάτων, της παρέας και των μετριοτήτων έφτασε η ώρα μηδέν. Σε λιγότερους από τρείς μήνες θα αξιολογηθεί αν θα εισπράξουμε την τέταρτη δόση του δανείου που μας χορηγεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα και το ΔΝΤ.
Κατά πάσα πιθανότητα η απόφαση της αξιολόγησης θα είναι απορριπτική. Διότι δεν θα έχουμε εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει. Εκτός κι αν έχουμε μέχρι τότε ξεπεράσει τους εαυτούς μας, τις έμμονες ιδέες μας και το παραδοσιακό μας αλληλοφάγωμα κι’ έχουμε δουλέψει με επιμονή και αυταπάρνηση ώστε να έχουμε ανταποκριθεί στις προσδοκίες των δανειστών και να έχουμε πραγματοποιήσει τια απαραίτητες για την οικονομική μας επιβίωση μεταρρυθμίσεις.
Επειδή όμως δεν πιστεύω πλέον σε θαύματα εκτιμώ πως είναι μάλλον αδύνατον να τα καταφέρουμε. Τι γίνεται τότε; Είχα από τον περασμένο Μάρτιο εξηγήσει πως για την χώρα θα ήταν λύση μιά έγκαιρη στάση πληρωμών. Εφ όσον δεν είχαμε το θάρρος και την πολιτική αποφασιστικότητα από τότε να προχωρήσουμε σε δραματικές περικοπές του δημόσιου τομέα και των εξόδων του κράτους μια αναστολή πληρωμής των υποχρεώσεών μας θα μας οδηγούσε – κάτω από δραματικές συνθήκες σίγουρα – σε μια αναθεώρηση της οικονομικής μας πραγματικότητας και σε μια εξομάλυνση της δημοσιονομικής μας θέσης. Τα αρνητικά μιάς τέτοιας επιλογής δυστυχώς θα τα γευθούμε και τώρα. Αν αποτύχουμε στην αξιολόγηση επιτευγμάτων του Φεβρουαρίου/Μαρτίου.
Η μάλλον επερχόμενη διακοπή χρηματοδότησης θα οδηγήσει την χώρα να μείνει δίχως συνάλλαγμα και με ελάχιστη δυνατότητα εκπλήρωσης εσωτερικών της υποχρεώσεων. Το ίδιο θα συνέβαινε και με μια στάση πληρωμών τον περασμένο Μάρτιο. Η διαφορά είναι πως τότε Γερμανία και Γαλλία θα είχαν τεράστιο πρόβλημα κάλυψης των ανοιγμάτων των Τραπεζών τους σε ελληνικά ομόλογα (κάτι σαν την κρίση της Ιρλανδίας, με τα αντίστοιχα αμερικανικά στεγαστικά). Ενώ τώρα σε μεγάλο βαθμό οι Τράπεζές τους είχαν τον χρόνο να καλυφθούν με αγορές των σκουπιδιών του ενεργητικού τους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Έχουμε λοιπόν τώρα πολύ λιγότερα διαπραγματευτικά χαρτιά στα χέρια μας. Άρα και μεγαλύτερη πιθανότητα να αδιαφορήσουν όλοι για μας.
Η συμπόρευση της αδύνατης οικονομίας μας με ένα πανίσχυρο νόμισμα ποτέ δεν προοιώνιζε προοπτικές ανάπτυξης. Ο συγχωρεμένος ο Μίλτον Φρήντμαν από πάντα το τόνιζε. Εκτός κι αν αγκαλιάζαμε έγκαιρα πολιτικές ανοιχτών αγορών και χαμηλής φορολογίας. Κάτι όμως εξαιρετικά δύσκολο με την καχυποψία της ελληνικής κοινωνίας κατά του λεγόμενου νεοφιλελευθερισμού και κατά δοξασιών κατ αρχήν αντίθετων με αριστερά ευχολόγια. Το αδιέξοδο λοιπόν ήταν αναπόφευκτο κάποια στιγμή να έλθει. Κάποιοι από εμάς, αφελείς όπως αποδείχθηκε, ελπίζαμε πως τα μεγάλα κόμματα, κάτω από την πίεση της ανάγκης και αναγνωρίζοντας πως ο δανεισμός δεν θα μπορούσε να συνεχισθεί εις το διηνεκές, θα άλλαζαν ρότα και θα αγκάλιαζαν πολιτικές που θα οδηγούσαν την χώρα σε ηρεμότερα λιμάνια. Μάταιες ελπίδες. Ο κυρίαρχος τρόμος του πολιτικού κόστους οδήγησε όλους να επιμένουν σε «φιλολαϊκές» δήθεν πολιτικές παροχών που θα κατέληγαν τελικά σε τραγικό συνολικό εθνικό κόστος.
Τώρα η φρίκη είναι σχεδόν δίπλα μας. Η χώρα δηλ να μείνει δίχως συνάλλαγμα αλλά και με ελάχιστους πόρους για την ικανοποίηση των εσωτερικών της αναγκών. Διότι τα δάνεια που παίρνουμε δεν είναι μόνο για την ικανοποίηση των δανειστών μας. Αλλά και για την κάλυψη των τρεχουσών μας υποχρεώσεων. Μια και ξοδεύουμε πολύ περισσότερα από όσα παράγουμε. Δεν θα υπάρχουν λοιπόν προφανέστατα διαθέσιμοι πόροι για την πληρωμή μισθών και συντάξεων. Αλλά και για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών των νοσοκομείων, των σχολείων και άλλων κρατικών υπηρεσιών. Επίσης, η έλλειψη συναλλάγματος θα οδηγήσει τις εισαγωγές σε πλήρη κατάρρευση.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο δεν θα υπάρχει, με συνέπεια διακοπές στην ηλεκτροδότηση, προβλήματα σε επίγειες, θαλάσσιες και εναέριες συγκοινωνίες αλλά και δυσκολία λειτουργίας νοσοκομείων, επιχειρήσεων και δημοσίων φορέων. Η διακοπή των εισαγωγών και η στενότητα πόρων, θα έχει συνέπειες και στο λιανικό εμπόριο και θα οδηγήσει σε κατάρρευση των δημοσίων εσόδων. Φόροι θα είναι αδύνατον να πληρωθούν ενώ οι δανειακές υποχρεώσεις επιχειρήσεων και πολιτών με πολύ μεγάλη δυσκολία θα πραγματοποιούνται.
Οι συνέπειες για το Τραπεζικό σύστημα θα είναι καταλυτικές. Η οικονομία και η κοινωνική συνοχή θα τιναχθούν από τα πράγματα στον αέρα.
Η χώρα θα αναγκασθεί να εγκαταλείψει το ευρώ. Για να είναι σε θέση να τυπώσει χρήμα και να εκπληρώσει βασικές της υποχρεώσεις. Όπως είναι η πληρωμή μισθών και συντάξεων. Αλλά το χρήμα θα είναι πληθωριστικό μια και το ελληνικό νόμισμα θα υποτιμηθεί δραματικά. Με συνέπεια ελάχιστα πράγματα να μπορούν να αγορασθούν από μια αγορά με ανύπαρκτα εισαγόμενα προϊόντα που αποτελούν σήμερα την βάση της καταναλωτικής προτίμησης του κοινού. Εξ άλλου ελληνικά προϊόντα δεν υπάρχουν για βασικούς τομείς των καθημερινών αναγκών. Και οι αγρότες έχουν μεταβληθεί σε δημόσιους υπάλληλους και παράγουν πλέον ελάχιστα πράγματα για την καθημερινή ανάγκη του κοινωνικού συνόλου. Θα υπάρξει λοιπόν και σοβαρότατο πρόβλημα διατροφής. Πιθανότατα οι αρχές να αναγκασθούν να οργανώνουν λαϊκά συσσίτια. Εφ όσον αυτό θα είναι εφικτό.
Η δημόσια τάξη εκ των πραγμάτων θα καταλυθεί με συμμορίες αλλοδαπών και ημεδαπών να ελέγχουν ολόκληρες συνοικίες ενώ οι εύποροι θα περιχαρακώνουν με προστατευτικά τείχη γειτονιές – νησίδες ασφάλειας. Όπου βέβαια και θα κυκλοφορεί λαθραίο συνάλλαγμα για την εξασφάλιση διαφορετικής ποιότητας προϊόντων.
Είναι ανάγκη να καταλάβουν οι κυβερνώντες πως όλα αυτά δεν είναι προϊόντα επιστημονικής φαντασίας. Αλλά ρεαλιστικές πραγματικότητες ενός αδυσώπητου αύριο. Ας νοιώσουν το πρόβλημα. Κι ας προχωρήσουν σε ριζοσπαστικές κι ασυμβίβαστες αλλαγές σήμερα, ξεπερνώντας κάθε αντίσταση, για να μην κλάψουμε όλοι αύριο…
