Το Δ’ Διαβαλκανικό Φιλολογικό Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Σιάτιστα από 29-7-2016 έως 31-7-2016 και ιδιαιτέρως φιλοξενήθηκε στις αίθουσες του Ιστορικού Τραμπάντζειου Γυμνασίου.
Η θεματική του συνεδρίου ήταν: Η ποίηση της περιόδου 1945-1955 στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια, την Ουγγαρία, τη Ρωσία. Ποίηση και Eποχή.
Με την ποίηση λοιπόν αυτής της ταραγμένης περιόδου του Εμφυλίου και των πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων είχαν να ασχοληθούν οι εισηγητές. Και ακούστηκε ποίηση του Κώστα Γιαννόπουλου γραμμένη το βράδυ πριν την εκτέλεσή του, ποίηση του Φώτη Αγγουλέ που πέθανε με 60 δραχμές όλο κι όλο στην τσέπη του.
Άλλοι εισηγητές ασχολήθηκαν με την ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη και του Μανόλη Αναγνωστάκη, του Άγγελου Σικελιανού, του Τίτου Πατρίκιου, του Τάκη Σινόπουλου, του Γ. Σεφέρη, του Γ. Κοτζιούλα, του Δούκαρη, του Θασίτη, του Ντίνου Χριστιανόπουλου, της Ρίτας Μπούμη-Παπά και της Βικτωρίας Θεοδώρου.
Φωνές διαφορετικές, εντονότερες, ηπιότερες, πιο ηχηρές, λιγότερο ηχηρές, όλες όμως εκφράζουν την εποχή τους, αυτή την ταραγμένη εποχή της αδελφοσφαγής και το αίτημα για ειρήνη.
Οι εισηγητές από τις βαλκανικές χώρες παρουσίασαν μεγάλους ποιητές της χώρας τους, της συγκεκριμένης περιόδου, οι οποίοι είναι εν πολλοίς άγνωστοι στο Ελληνικό κοινό. Έτσι ακούστηκαν εισηγήσεις για τον Βαλερί Πετρώφ και Πένιο Πένιεφ από τη Βουλγαρία, του Tudor Arghezi από τη Ρουμανία. Οι ποιητές αυτοί εκφράζουν, μέσα από την ποίησή τους, τα δικά τους ηθικά και ιδεολογικά διλήμματα. Γράφει ο Πένιο Πένιεφ:
Ακόμα κι αν φύγω νωρίς
Ας φύγω.
Εμένα μου φτάνει ότι γεννήθηκα εν καιρώ!
Ένα άνοιγμα στην ποίηση αυτών των χωρών ήταν οι συγκεκριμένες εισηγήσεις και το γεγονός αυτό καθαυτό είναι σημαντικό.
Ακόμη ακούστηκαν μεταφρασμένα ποιήματα ρώσων ποιητών (μετάφραση της Ιρίνας Τρεσορούκοβα). Ο τίτλος της εισήγησης ήταν χαρακτηριστικός: «Χτεσινοί πολεμιστές-σημερινοί ποιητές». Πρόκειται για ποιητές της δεκαετίας 1940-1950.
Ακούστηκαν ακόμη τα ποιήματα του Paul Éluard στο πρωτότυπο και σε μετάφραση (της Ελένης Σιωμοπούλου) που γράφτηκαν για το Γράμμο τον Ιούνιο του 1949. Γράφει ο Éluard:
Το βουνό Γράμμος είναι λίγο τραχύ
Οι άνθρωποι το λειαίνουν
Εκτός από την παρουσίαση και ανάλυση κειμένων των ποιητών, μεγάλο ενδιαφέρον είχαν και εισηγήσεις με γραμματειακό περιεχόμενο, όπως η εισήγηση για την Ελληνική ποίηση που φιλοξενείται την περίοδο 1945-1955 στο περιοδικό «Νέα Εστία», καθώς και η εισήγηση με θέμα τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις στη δεκαετία 1945-1955 στην Ελλάδα.
Μεγάλη εντύπωση έκανε και η ταυτόχρονη αφήγηση ποιημάτων και ζωγραφικών έργων με θέμα τη δεκαετία 1945-1955 καθώς και η εισήγηση για τα τραγούδια της περιόδου αυτής, ελαφρά και λαϊκά.
Τέλος το μουσικό συγκρότημα Νίκου Ματθαίου τραγούδησε μελοποιημένα τραγούδια μεγάλων ποιητών αυτής της περιόδου και μας μετέφερε σ’ εκείνο το ηρωικό κλίμα.
Η συγκομιδή υπήρξε πολύ μεγάλη για όλους. Στοιχείο σημαντικό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι το συνέδριο έδωσε βήμα σε νέους επιστήμονες. Έτσι πλάι σε γνωστούς μελετητές, ερευνητές, Καθηγητές Πανεπιστημίου υπήρξαν και νέοι διδάκτορες, μεταπτυχιακοί φοιτητές που παρουσίασαν τη δική τους έρευνα. Το κέρδος σε κάθε περίπτωση είναι μεγάλο και αμφίδρομο.
Ελένη Σιωμοπούλου,
Φιλόλογος.
