Του Ευάγγελου Μιχαλόπουλου*, Κοζάνη 18-9-2015
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Εισαγωγή 1
2 Ιστορικό 2
3 Κύρια συμπεράσματα από τις προηγούμενες εκλογές 2
3.1 Κατηγορίες δημοσκοπήσεων 2
3.2 Πως να ερμηνεύεται τις δημοσκοπήσεις 4
3.3 Κύριο συμπέρασμα από την σύγκριση των αποτελεσμάτων 5
4 Μεθοδολογία 5
5 Στοιχεία για τις δημοσκοπήσεις 6
6 Διαχρονική εξέλίξη της εκτίμησης εκλογικού αποτελέσματος 7
7 Εκτίμηση εκλογικού αποτελέσματος με βάση τις δημοσκοπήσεις 14/9/2015 – 18/9/2015 10
7.1 Συνοπτικός πίνακας ποσοστών ψήφου και έδρες κομμάτων 10
7.2 Κατανομές πιθανοτήτων ποσοστών ψήφου των κομμάτων 11
7.3 Κατανομές πιθανοτήτων για τις έδρες των κομμάτων 17
8 Σύνοψη των αποτελεσμάτων 26
8.1 Τι μας λένε οι δημοσκοπήσεις 27
1 Εισαγωγή
Το παρών άρθρο παρουσιάζει εκτιμήσεις των αποτελεσμάτων για τις εθνικές εκλογές στις 20 Σεπτεμβρίου , 2015 στην Ελλάδα. Οι εκτιμήσεις βασίζονται σε αξιολόγηση και επεξεργασία αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων που δημοσιεύθηκαν από την ανακήρυξη των εκλογών. Η επεξεργασία των δεδομένων είναι μοναδική και βασίζεται , σε αξιολόγηση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας μία νέα μεθοδολογία επεξεργασίας των δεδομένων από τις δημοσκοπήσεις που ανέπτυξε ο συγγραφέας και δημοσίευσε στις προηγούμενες εκλογές στις 25 Ιανουαρίου, 2015. Δεν κάναμε δικές μας δημοσκοπήσεις, αλλά αξιολογούμε και επεξεργαζόμαστε με νέα μεθοδολογία τα αποτελέσματα των δημοσιευμένων δημοσκοπήσεων.
Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται παρακάτω περιέχουν τα παρακάτω στοιχεία¨
1. Εκτιμήσεις των ποσοστών των κομμάτων και των εδρών όλων κομμάτων,
2. Πλήρες κατανομές πιθανοτήτων των ποσοστών των κομμάτων και των εδρών των κομμάτων, καθώς και των διαστημάτων εμπιστοσύνης των ποσοστών ψήφου και των εδρών των κομμάτων.
3. Πλήρες κατανομές πιθανοτήτων των εδρών από πιθανούς συνδυασμούς κομμάτων που απαιτείται για συνδυασμό κυβέρνησης μετά τις εκλογές.
Καθώς το παρών άρθρο είναι σχετικά μεγάλο (καθώς παρουσιάζει αναλυτικά διάφορα αποτελέσματα) για τον γρήγορο αναγνώστη οι εκτιμήσεις του εκλογικών αποτελεσμάτων και τα συμπεράσματα περιγράφονται στο τμήματα 8 και 9 παρακάτω.
2 Ιστορικό
Στις προηγούμενες εκλογές τον Ιανουάριο του 2105 στην ιστοσελίδα www.kozanimedia.gr δημοσιεύθηκαν προβλέψεις μας για τα αποτελέσματα των εκλογών, και σύγκριση των προβλέψεων με τα πραγματικά αποτελέσματα:
1. Μιχαλόπουλος, Ε., «Προβλέψεις για τις εκλογές 25 Ιανουαρίου 2015 – Αξιολόγηση δημοσκοπήσεων , 25/1/2015, http://kozanimedia.gr/?p=212623.
2. Μιχαλόπουλος, Ε. Τι έλεγαν οι δημοσκοπήσεις, τι έλεγαν οι προβλέψεις μας και τελικά τι μας είπαν οι εκλογές , 29/1/2015, http://kozanimedia.gr/?p=213357.
Εκτός από τις προβλέψεις των εκλογικών αποτελεσμάτων, στα άρθρα υπήρχαν εκτεταμένες πληροφορίες σχετικά με τις δημοσκοπήσεις, το τι πρέπει να προσέχουμε όταν διαβάζουμε πληροφορίες
Καθώς πλησιάζει η ημέρα των εκλογών, ο πολίτης βομβαρδίζεται με πολλές δημοσκοπήσεις από εταιρίες δημοσκόπησης. Επιπλέον αυτές αναπαράγονται πολλαπλώς σε διάφορα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης (ΜΜΕ) και ιστοσελίδες στο διαδίκτυο. Η παρουσίαση των δημοσκοπήσεων πολλές φορές κρύβει σκοπιμότητες με στόχο την επιρροή στους αναγνώστες και δυνητικούς ψηφοφόρους. Το βασικό ερώτημα είναι τι ακριβώς σημαίνουν τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων και πως ο αναγνώστης μπορεί να διαχωρίσει τις σκοπιμότητες ή παραπλανήσεις. Ποιο σημαντικό είναι πως μπορεί κανείς να αξιολογήσει σωστά τις πληροφορίες από τις δημοσκοπήσεις.
Παρακάτω εξηγούμε το τι πρέπει να προσέχει ο αναγνώστης στις δημοσκοπήσεις και πως να τις ερμηνεύει σωστά. Επίσης παρουσιάζεται μια διαφορετική και πρωτότυπη επιστημονική αξιολόγηση των τελευταίων δημοσκοπήσεων με βάσει την ανάλυση αβεβαιότητας και ρίσκου των διαφόρων σεναρίων. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης αποτελούν εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος με βάση των δεδομένων από τις δημοσκοπήσεις.
3 Κύρια συμπεράσματα από τις προηγούμενες εκλογές
3.1 Κατηγορίες δημοσκοπήσεων
Από την λεπτομερή μελέτη των ευρημάτων των δημοσκοπήσεων, όπως δημοσιεύθηκαν, το κύριο συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι τα διαφορετικά συμπεράσματα και σύγχυση μεταξύ των δημοσκοπήσεων προκύπτουν από την επεξεργασία ή αναγωγή που κάνουν οι διάφορες εταιρίες δημοσκόπησης. Η επεξεργασία και παρουσίαση των αποτελεσμάτων μπορεί να ομαδοποιηθεί στις παρακάτω κατηγορίες:
1. Χωρίς αναγωγή – Αυτή είναι η κατηγορία που τα αποτελέσματα παρουσιάζονται όπως αυτά καταγράφονται από τα ερωτηματολόγια. Δεν υπάρχει επεξεργασία των αναποφασίστων, λευκών , άκυρων κλπ. Ο αναγνώστης πρέπει να προσέχει ότι κάθε δημοσκόπηση πρέπει να περιέχει αυτήν την κατηγορία για την διασφάλιση και αξιολόγηση της εγκυρότητας της δημοσκόπησης. Το άθροισμα όλων των κατηγοριών (κόμματα κλπ) πρέπει να είναι 100%.
2. Μερική αναγωγή – Σε αυτή την κατηγορία γίνεται επεξεργασία και επιμερισμός των αναποφασίστων, λευκών και άκυρων. Οι εταιρίες διαφέρουν στο μέγεθος της αναγωγής. Το κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχουν ποσοστά για αναποφάσιστους. Το άθροισμα με τους αναποφάσιστους πρέπει να είναι 100%. Είναι η κατηγορία που δημιουργεί τα προβλήματα στις δημοσκοπήσεις. Πολλές φορές αποκαλείται εκτίμηση ψήφου στις δημοσκοπήσεις. Αλλες φορές εκτίμηση επί των εγκύρων. Δημιουργεί σύγχυση και πολλές φορές παραπλανεί τους αναγνώστες, σκοπίμως ή όχι. Όταν υπάρχουν τέτοια αποτελέσματα υπάρχει η εξής απλή πρακτική για την πραγματική εκτίμηση των ψήφων της δημοσκόπησης. Να γίνεται απλή αναλογική αναγωγή του κάθε ποσοστού του κόμματος. Ως, παράδειγμα εάν ένα κόμμα έχει 30% στην εκτίμηση και οι αναποφάσιστοι είναι 10% , τότε ή ρεαλιστική εκτίμηση είναι 30%+0,30*10% = 33%.
3. Πλήρης αναγωγή – Αυτή είναι η κατηγορία που έγινε πλήρης επιμερισμός των αναποφάσιστων και πιθανώς των λευκών, άκυρων, δεν ξέρω, δεν απαντώ κλπ. Είναι η κατηγορία που γίνεται πραγματική εκτίμηση του αναμενόμενου εκλογικού αποτελέσματος από την εταιρία. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι δεν υπάρχει η κατηγορία αναποφάσιστοι. Το άθροισμα όλων των κομμάτων μαζί με την κατηγορία «άλλα κόμματα) πρέπει να είναι 100%. Μια καλή δημοσκόπηση πρώτα παρουσιάζει πρώτα όλα τα αποτελέσματα χωρίς αναγωγή (συμπεριλαμβανομένων την κατηγορία άλλα κόμματα, αναποφάσιστοι (μαζί με την κατηγορία δεν ξέρω δεν απαντώ) λευκά, άκυρα και αποχή , όπως τα κατέγραψε η δημοσκόπηση. Μετά παρουσιάζεται η εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος με πλήρη αναγωγή των αναποφάσιστων. Η αναγωγή μπορεί να γίνει αναλογικά ή με το τρόπο που επιθυμεί η εταιρία με βάση άλλων στοιχείων και δεδομένων από των ερωτηματολόγιο της δημοσκόπησης. Είναι η καλύτερη επιστημονική εκτίμηση της εταιρίας για το αναμενόμενο αποτελέσματα των εκλογών.
Στις δημοσκοπήσεις πολλές φορές συναντούμε την παρακάτω ορολογία. Συνήθως, αλλά όχι πάντα, σημαίνουν τα εξής¨
1. Πρόθεση ψήφου – Δεν έχει αναγωγή. Υπάρχει η κατηγορία αδιευκρίνιστη ψήφος ή αναποφάσιστοι. Το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων μαζί με την κατηγορία άλλα κόμματα δεν είναι 100%.
2. Εκτίμηση πρόθεσης ψήφου – Έχει γίνει μερική αναγωγή, συνήθως αναφέρεται επί των εγκύρων. Είναι η κατηγορία που δημιουργεί την μεγαλύτερη σύγχυση ή παραπληροφόρηση. Το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων μαζί με την κατηγορία άλλα κόμματα δεν είναι 100%.
3. Εκτίμηση ψήφου – Έχει γίνει πλήρης αναγωγή. Το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων μαζί με την κατηγορία άλλα κόμματα είναι ακριβώς 100%. Είναι πραγματική εκτίμηση ψήφου όλου του εκλογικού σώματος από την εταιρία δημοσκόπησης. Είναι ο σωστός τρόπος παρουσίασης των ευρημάτων από την δημοσκόπηση, πάντα μαζί μετά μη επέξεργασμένα στοιχεία της δημοσκόπησης (δηλαδή της πρόθεσης ψήφου.
Επίσης η χρήση του όρου εκτίμηση πολλές φορές δημιουργεί σύγχυση στον αναγνώστη που την ερμηνεύει ως εκτίμηση ψήφου. Στην πραγματικότητα όλα τα στοιχεία, είτε πρόθεσης ψήφου , είτε εκτίμησης πρόθεσης ψήφου, είτε εκτίμηση ψήφου, είναι πραγματικά εκτιμήσεις και όχι μετρήσεις για το εκλογικό σώμα. Αυτό διότι μία δημοσκόπήση με ένα πλήθος 1.000 – 2.000 ψηφοφόρων επιλέγονται με κάποιο επιστημονικό τρόπο να εκτιμήσουν ένα εκλογικό σώμα που είναι σε εκατομμύρια πληθυσμό.
Επισημαίνουμε ότι στην παρούσα μελέτη από τις 52 δημοσκοπήσεις μόνο 10 έκαναν πλήρης αναγωγή. Δηλαδή μόνο ένα μικρό ποσοστό 19% των δημοσκοπήσεων δίνει μια καθαρή εικόνα. Το υπόλοιπο 81% μπορεί (και συνήθως δημιουργεί) συγχύσεις και παραπληροφόρηση (σκόπιμη ή όχι). Εάν λάβουμε υπόψη ότι σήμερα με το διαδίκτυο οι ίδιες δημοσκοπήσεις επαναλαμβάνονται πολλές φορές σε διάφορα ιστοσελίδες, μαζί με το γεγονός ότι τα μεγάλα ΜΜΕ και γνωστές δημοσκοπικές εταιρίες ανήκουν στις δύο πρώτες κατηγορίες παραπάνω, το ποσοστό της ενημέρωσης με σύγχυση μπορεί να είναι και μεγαλύτερο από το 81%.
Από την αξιολόγηση των δημοσκοπήσεων παρατηρήσαμε ότι υπήρξε σημαντική βελτίωση της εικόνας σε αυτές τις εκλογές σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές τον Ιανουάριο του 2015. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 μεγαλύτερος αριθμός δημοσκοπήσεων παρουσίαζαν στοιχεία με πλήρης αναγωγή. Επίσης διαπιστώσαμε ότι υπήρξε μια καλύτερη συμφωνία των αποτελεσμάτων όταν γίνονταν πλήρης αναγωγή σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι δημοσκοπήσεις διαπίστωναν παρόμοιες προτιμήσεις στο δείγμα των ψηφοφόρων και ότι το εκλογικό σώμα είχε αποφασίσει το τι θα ψηφίσει από αρχές του Σεπτεμβρίου , ακόμη και αυτοί που δήλωναν αναποφάσιστοι. Εξαιρέσεις υπήρξαν σε κάποιες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν την τελευταία προθεσμία, Παρασκευή 18/9/2015, όπου υπάρχουν μεγάλες διαφορές στις εκτιμήσεις (π.χ διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ από την ΝΔ από 0,5% – 3%, και σε κάποιες να προηγείται η ΝΔ). Αυτές είναι σε γνωστές εταιρίες και ΜΜΕ. Μετά τις εκλογές και όταν υπάρχουν τα τελικά αποτελέσματα μπορεί να αξιολογηθεί εάν αυτές οι διαφορές προκύπτουν λόγω του εκλογικού σώματος ή άλλης αιτίας (πχ. λόγω σκοπιμότητας διαφοροποίησης της εταιρίας από τις υπόλοιπες ή είχαν στόχο επιρροής του εκλογικού σώματος Ως παράδειγμα εάν το εκλογικό αποτέλεσμα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγαλύτερο από όλες τις δημοσκοπήσεις (πάνω από 33%) , τότε μπορούμε να συμπεραίνουμε ότι υπήρξαν τεχνικές δυσκολίες και πραγματικά αίτια για τις δημοσκοπήσεις να εκτιμήσουν το τελικό αποτέλεσμα.
3.2 Πως να ερμηνεύεται τις δημοσκοπήσεις
Εάν έχετε μπροστά σας μία δημοσκόπηση ακολουθήστε τα επόμενα βήματα:
1) Πρώτα εξετάστε τα αποτελέσματα όπως προκύπτουν από την δημοσκόπηση χωρίς επεξεργασία, χωρίς αναγωγή και χωρίς εκτίμηση ψήφου. Αυτά δείχνουν την πραγματική εικόνα των προτιμήσεων των ψηφοφόρων όπως την κατέγραψε η δημοσκόπηση. Εδώ είναι χρήσιμες και οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν την διαχρονική εξέλιξη (time trends) των ποσοστών και διαφορών των κομμάτων. Η συγκρίσεις να γίνονται πάντα για κάθε εταιρία ξεχωριστά. Για την δικιά σας εκτίμηση μπορείτε να κάνετε πλήρη αναγωγή των αναποφάσιστων.
2) Εάν έχετε μπροστά σας μία δημοσκόπηση που αποκαλείτε εκτίμηση ψήφων η οποία περιέχει μερική αναγωγή (περιέχει την κατηγορία αναποφάσιστοι) κάνετε την δικιά σας πλήρη αναγωγή. Τα απόλυτα νούμερα της δημοσκόπησης ως έχουν δεν σημαίνουν τίποτα, εκτός εάν υπάρχει διαχρονική εξέλιξη να δείτε πως μεταβάλλεται το εκλογικό σώμα με τον χρόνο.
3) Εάν έχετε μπροστά σας μια δημοσκόπηση με εκτίμηση ψήφου με πλήρη αναγωγή ( χωρίς αναποφάσιστους) τότε πραγματικά έχετε την εκτίμηση της εταιρίας το τι πιστεύει επιστημονικά θα είναι το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Εδώ χρήσιμο είναι να υπάρχει και το εύρος του στατιστικού σφάλματος της δημοσκόπησης που να εκφράζεται σε % διαστήματος εμπιστοσύνης.
3.3 Κύριο συμπέρασμα από την σύγκριση των αποτελεσμάτων
Το κύριο συμπέρασμα από την σύγκριση των αποτελεσμάτων στις εκλογές τις 25 Ιανουαρίου, 2015, ήταν ότι οι δικές μας προβλέψεις ήταν οι καλύτερες από όλες τις δημοσκοπήσεις και ακόμη και από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως το Guardian και Reuters κα. Δηλαδή σε διεθνή επίπέδο. Γενικά τα ΜΜΕ, δημοσκοπήσεις και πολλοί αναλυτές υποτίμησαν το τελικό αποτελέσματα για το 1ο κόμμα. Προβλέψαμε όλα τα αποτελέσματα, τα ποσοστά για όλα τα κόμματα, τις έδρες των κομμάτων, καθώς τις έδρες συνδυασμών κομμάτων για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Αναδείξαμε σωστά όλα τα θέματα, δηλαδή θέματα αυτοδυναμίας, πιθανότητας αλλαγής σειράς τρίτου και τέταρτου κόμματος κλπ. Μάλιστα οι προβλέψεις περιέγραψαν με ακρίβεια ακόμη και το τι ζήσαμε από στα πρώτα exit polls, στα διορθωμένα exit polls, στην πρώτη επίσημη εκτίμηση του αποτελέσματος μέχρι την στιγμή των τελικών αποτελεσμάτων
4 Μεθοδολογία
Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται εδώ είναι βελτίωση της μεθοδολογίας του μέσου όρου και των διαστημάτων εμπιστοσύνης που χρησιμοποιείται στις δημοσκοπήσεις. Βασίζεται σε μεθόδους αξιολόγησης και ανάλυσης αβεβαιότητας και ανάλυσης ρίσκου. Χρησιμοποιείται σε τομείς όπως το ρίσκο επενδύσεων, αξιολογήσεων αβεβαιότητας μελλοντικών τεχνολογιών, λήψεις αποφάσεις με βάση την ανάλυση ρίσκου.
Συνοπτικά περιέχει τα παρακάτω βήματα:
1) Συγκέντρωση και ομαδοποίηση δημοσκοπήσεων με τον διαχωρισμό μεταξύ αυτών που παρουσιάζουν καταγραφή ευρημάτων και αναγωγή για την εκτίμηση ψήφου.
2) Στατιστική εξεργασία για το εύρος και διαστημάτων εμπιστοσύνης.
3) Αναγωγή και επιμερισμό των αναποφασίστων κλπ ώστε οι εκτιμήσεις να βασίζονται σε 100% εγκύρων. Α αναγωγή στην παρούσα έγινε αναλογικά στα κόμματα, εάν και άλλοι μέθοδοι εξετάστηκαν που όμως δεν αλλάζουν σημαντικά τα τελικά αποτελέσματα και συμπεράσματα.
4) Ορισμός των κατανομών των ποσοστών του κάθε κόμματος ή κατηγορίας.
5) Προσομοίωση Monte Carlo χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα @Risk. Πάνω από 10.000 συνδυασμοί ψήφων κομμάτων εξετάστηκαν για τον υπολογισμό των αποτελεσμάτων που παρουσιάζονται παρακάτω.
6) Υπολογισμός της μέσης εκτίμησης των εκλογικών αποτελεσμάτων για κάθε κόμμα μαζί τις αναμενόμενες έδρες.
7) Υπολογισμός κατανομών και διαστημάτων εμπιστοσύνης των παραπάνω αποτελεσμάτων.
Εδώ επισημαίνεται ότι η προσομοίωση Monte Carlo είναι ένας τρόπος βελτίωσης της απλής στατιστικής επεξεργασίας που συνήθως γίνεται στις δημοσκοπήσεις, όταν αυτές αναφέρουν στο στατιστικό εύρος της εκτίμησης. Βελτιώνει τον τρόπο αναγωγής των αναποφάσιστων. Περιγράφει με πλήρη λεπτομέρεια την κατανομή πιθανοτήτων των αποτελεσμάτων, δηλαδή περιγράφει στο σχήμα (shape) και το εύρος του διαστήματος εμπιστοσύνης. Βασικά παίρνει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς (10.000 και άνω) των πιθανών ψήφων των κομμάτων με βάση την στατιστική ανάλυση των ευρημάτων των δημοσκοπήσεων.
Ο συνδυασμός των ευρημάτων με τις αντίστοιχες πιθανότητες μειώνει τις αβεβαιότητες που υπάρχουν στον τρόπο αναγωγής των αναποφασίστων. Ως παράδειγμα εάν ένα κόμμα έχει ακόμη ένα μικρό ποσοστό, π.χ 1% και οι αναποφάσιστοι είναι 15% τότε ανάμεσα στους 10.000 συνδυασμούς υπάρχει και ο συνδυασμός 1% + 15% = 16% στην εκτίμηση για το κόμμα. Αυτό φυσικά δεν το βλέπουμε στο τελικό αποτέλεσμα διότι έχει πάρα πολύ μικρή πιθανότητα. Υπάρχει όμως στους υπολογισμούς του μαθηματικού μοντέλου. Επίσης εδώ υπάρχει η δυνατότητα να προσδιορισθεί το είδος της κατανομής πιθανοτήτων για κάθε παράμετρο ανάλογα με τα υπάρχοντα δεδομένα ή ακόμη και με την εμπειρία του αναλυτή. Στην παρούσα μελέτη διάφορα είδη κατανομών δοκιμάσθηκαν. Δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους που να επηρεάζουν τα αποτελέσματα της μελέτης.
5 Στοιχεία για τις δημοσκοπήσεις
Μετά την προκήρυξη των εκλογών πραγματοποιήθηκαν μια σειρά δημοσκοπήσεων που δημοσιεύθηκαν με διάφορα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων διαπιστώθηκαν κάποια κύρια χαρακτηριστικά σχετικά με την διαχρονική εξέλιξη των εκτιμήσεων των εκλογικών αποτελεσμάτων. Εκτός από την συνολική επεξεργασία όλων των δημοσκοπήσεων , έγινε και επεξεργασία αυτών ομαδοποιημένα σε χρονικά διαστήματα.
Παρακάτω συνοψίζονται το πλήθος των δημοσκοπήσεων που εξετάσθηκαν και την ομαδοποίηση αυτών σε χρονικές περιόδους.
Στοιχεία για τον αριθμό των δημοσκοπήσεων που αξιολογήθηκαν, σε μορφή ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ, ΠΛΗΘΟΣ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ
• Τελευταία εβδομάδα Αυγούστου, 25/8/2105 – 30/8/2015, Πλήθος 10
• Πρώτες δύο εβδομάδες Σεπτεμβρίου, 2/9/2015 – 13/9/2015, πλήθος 23
• Τελευταία εβδομάδα του προεκλογικού αγώνα 14/9/2015 – 18/9/2015, πλήθος 19
• ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ 52
Οι δημοσκοπήσεις που εξετάσθηκαν είναι οι παρακάτω (με το όνομα την εταιρίας και την ημερομηνία δημοσίευσης σε ΜΜΕ)
Bild-25 AUG, Interview-25 AUG, Prodata-28 AUG, Marc-28 AUG, Metron-28 AUG, PAMAK-28 AUG, MRB-29 AUG, K-Res-30 AUG, Rass-30 AUG , ALCO-30 AUG, Pulse-2 SEPT, ALCO-2 SEPT, GPO-2 SEPT, Pulse-3 SEPT, Metron-4 SEPT, ΜΡΒ-4 SEPT, PAMAK-4 SEPT, K-Res-5 SEPT, GPO-5 SEPT, Marc-5 SEPT, Pulse-8 SEPT, Pulse-9 SEPT, Prodata-11 SEPT, PAMAK-12 SEPT, GPO-12 SEPT, Metron-12 SEPT, K-Res-13 SEPT ALCO-13 SEPT, ΜΡΒ-13 SEPT, Rass-13 SEPT,Palmos-13 SEPT, Public Issue-13 SEPT, Pulse-13 SEPT, Metron-14 SEPT, Pulse-15 SEPT, Data RC-15 SEPT, PAMAK-16 SEPT, K-Res-17 SEPT, ALCO-17 SEPT, Metron-17 SEPT, Pulse-17 SEPT, Interview-17 SEPT, Metrisi-18 SEPT, e-voice-18 SEPT, Prodata-18 SEPT, Public Issue-18 SEPT, Rass-18 SEPT, Metron-18 SEPT, Marc-18 SEPT, PAMAK-18 SEPT, GPO-18 SEPT , MRB-18 SEPT.
6 Διαχρονική εξέλίξη της εκτίμησης εκλογικού αποτελέσματος
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Επισημαίνουμε παρακάτω πολλά από τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε μορφή διαγραμμάτων. Υπαρχει η πιθανότητα ο αναγνώστης ανάλογα με το λογισμικό του ή browser, να μη μπορεί να δεί τα διαγράμματα. Τα κύρια αποτελέσματα παρουσιάζονται στο κείμενο. Τα διαγράμματα απλώς δείνουν μια καλύτερη κατανόηση. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επικοινωνήσει με το συγγραφέα για την πλήρη μελέτη σε μορφή pdf.
Η διαχρονική εξέλίξη μέσου όρου των δημοσκοπήσεως (κάνοντας πλήρη αναγωγή όπου απαιτούνταν) για τις χρονικές περιόδους, 28//8-30/8, 2/9-13/9 και 14/9-18/9 είναι
Από το παραπάνω διάγραμμα παρατηρούμε ότι αρχικά υπήρχε μια σημαντική διαφορά μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ. Με την εξέλιξη του προεκλογικού αγώνα υπήρχε μία αύξηση του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τα ποσοστά της ΝΔ αυξήθηκαν σε μεγαλύτερο ρυθμό από αυτών του ΣΥΡΙΖΑ. Υπήρξαν μειώσεις στα ποσοστά για το Ποτάμι, των ΑΝΕΛ, της Λαικής Ενότητας, της Ενωσης Κέντρου και των άλλων πολύ μικρών κομμάτων. Το ΚΚΕ παρέμεινε περίπου σταθερό, η Χρυσή Αυγή είχε μία μικρή μείωση αλλά παραμένει σταθερά το τρίτο κόμμα. ΤΟ ΠΑΣΟΚ είχε μια σταθερή αύξηση.
Η διαχρονική εξέλιξη της διαφορά του μέσου όρου των δημοσκοπήσεων για τον ΖΥΡΙΖΑ μείον την ΝΔ είναι
Επισημαίνουμε ότι θετική διαφορά σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ της ΝΔ και αρνητική διαφορά ότι προηγείται η ΝΔ.
Η διαφορά μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ μειώθηκα σημαντικά στις πρώτες δύο εβδομάδες του Σεπτεμβρίου. Την τελευταία εβδομάδα η διαφορά είναι περίπου η ίδια, με μία πολύ μικρή αύξηση υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Συγκεκριμένα, η διαφορά για την περίοδο 28/8 -30/8 ήταν 2,8%. Την περίοδο 2/9 – 13/9 ήταν 0,6%. Την περίοδο 14/9 – 18/9 ήταν 0,8%.
7 Εκτίμηση εκλογικού αποτελέσματος με βάση τις δημοσκοπήσεις 14/9/2015 – 18/9/2015
Τα δεδομένα των δημοσκοπήσεων της παραπάνω χρονικής περιόδου επεξεργάστηκαν με βάση την μεθοδολογία ανάλυσης ρίσκου που περιγράφεται στο παρών άρθρο. Για τις κατανομές πιθανοτήτων έγιναν προσημειώσεις με 10.000 πιθανά σενάρια.
Στην παρούσα μελέτη έγινε επεξεργασία των δημοσκοπήσεων σε όλες τις χρονικές περιόδους από την προκήρυξη των εκλογών. Για συντομία παρακάτω παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την τελευταία εβδομάδα (14/9/20155 -18/9/2105) του προεκλογικού αγώνα. Αυτά είναι ποιο σχετικά με την εκτίμηση ψήφου. Ομως τα ευρήματα δεν διαφέρουν σημαντικά από την προηγούμενη περίοδο, δηλαδή 2/9/2015 – 13/9/2015)
7.1 Συνοπτικός πίνακας ποσοστών ψήφου και έδρες κομμάτων
Τα κύρια αποτελέσματα των ποσοστών κομμάτων και έδρες συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα. Στον πίνακα παρουσιάζεται ο μέσος όρος (mean) , το ελάχιστο (minimum), το μέγιστο (maximum). Το ελάχιστο και μέγιστο ποσοστό, εάν και παρουσιάζεται, δεν είναι χρήσιμο. Ποιο σημαντικό είναι το διάστημα εμπιστοσύνης του 90% που προσδιορίζεται από τους παραμέτρους x1 και x2 στον πίνακα. Στην παρούσα έρευνα το ποσοστό 90% επιλέχθηκε σαν βάση (Βλέπε p1 5% και p2 95%, δηλαδή το διάστημα εμπιστοσύνης 95-5 = 90%). Σε άλλες έρευνες χρησιμοποιείται συχνά το 95%. Το 95% έχει μεγαλύτερο εύρος διαστήματος, δηλαδή ο μελετητής δίνει μεγαλύτερα περιθώρια απόκλισης από πραγματικό αποτέλεσμα. Η έννοια θα γίνει περισσότερο κατανοητή όταν εξετάσουμε τα αποτελέσματα.
ΠΟΣΟΣΤΑ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Η εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος από την επεξεργασία των δεδομένων από τις δημοσκοπήσεις παρουσιάζεται παρακάτω. Το στοιχεία είναι ο μέσος όρος της εκτίμησης και σε παρένθεση το εύρος τους διαστήματος εμπιστοσύνης 90%. Ολα τα στοιχεία είναι %/
ΣΥΡΙΖΑ 31,8 ( 30.1 – 33,7 )
ΝΔ 30,8 ( 28,4 – 33,2 )
ΠΟΤΑΜΙ 5,4 ( 4,6 – 6,0 )
ΧΑ 7,0 ( 6,0 – 8,0 )
ΚΚΕ 6,1 ( 5,5 – 6,8 )
ΠΑΣΟΚ 6,3 ( 5,3 – 7,6 )
ΑΝΕΛ 2,9 ( 2,3 – 3,4 )
ΛΑΕ 3,6 ( 2,8 – 4,4 )
ΕΚ 3,5 ( 2,7 – 4,3 )
ΑΛΛΟ 2,7 ( 1,2 – 4,2 )
ΕΔΡΕΣ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Οι εκτιμήσεις για τις έδρες των κομμάτων σε μορφή μέσος όρος και σε παρένθεση το διάστημα εμπιστοσύνης 90% είναι
Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι 1ο κόμμα (πιθανότερο σενάριο)
ΣΥΡΙΖΑ 134 ( 129 – 139 )
ΝΔ 92 ( 76 – 86 )
ΠΟΤΑΜΙ 14 ( 12 – 16 )
ΧΑ 18 ( 16-21 )
ΚΚΕ 16 ( 14 – 18 )
ΠΑΣΟΚ 17 ( 14-20 )
ΑΝΕΛ 0 ( 0 – 9 )
ΛΑΕ 9 ( 0- 11 )
ΕΚ 8 ( 0- 11 )
Εάν η ΝΔ είναι πρώτο κόμμα
ΝΔ 131 ( 126 – 136 )
ΣΥΡΙΖΑ 84 ( 79- 89 )
Τα υπόλοιπα κόμματα όπως παραπάνω.
Για πιθανούς συνδυασμούς κυβέρνησης
ΣΥΡΙΖΑ + ΠΟΤΑΜΙ 148 ( 142 – 154 )
ΣΥΡΙΖΑ + ΠΑΣΟΚ 150 ( 145 – 156 )
ΣΥΡΙΖΑ + ΠΟΤΑΜΙ + ΠΑΣΟΚ 165 ( 159 – 171 )
ΝΔ + ΠΟΤΑΜΙ 145 ( 140 – 151 )
ΝΔ + ΠΑΣΟΚ 148 (142 – 153 )
ΝΔ + ΠΟΤΑΜΙ + ΠΑΣΟΚ 162 ( 156 – 168 )
Με βάση τα ποσοστά των κομμάτων από τις δημοσκοπήσεις το κύριο ενδιαφέρον είναι το ποσοστό του 1ου κόμματος ΣΥΡΙΖΑ. Ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων (όπως δημοσιεύονται ως πρόθεση ψήφου και μπορεί να περιέχει την κατηγορία αναποφάσιστοι) είναι σημαντικά μικρότερος εάν γινόταν πλήρης αναγωγή. Όμως αυτή είναι οι εικόνα που αποκομίζει ο αναγνώστης. Το ποσοστό αυτό επηρεάζει το σενάριο της αυτοδυναμίας. Ως παράδειγμα, σχετικά με την αυτοδυναμία κυβέρνησης από το 1ο κόμμα, άλλη σημασία έχουν ποσοστά 25%-30% και άλλη σημασία ποσοστά 32% – 34% και μεγαλύτερα , σχετικά με την αυτοδυναμία κυβέρνησης από το 1ο κόμμα.
Πολλές φορές η έμφαση δίνεται στην διαφορά του 1ου και 2ου κόμματος. Όμως, η διαφορά δεν παίζει κανένα ρόλο στις συγκεκριμένες εκλογές, τουλάχιστον όπως δείχνουν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων. Σημασία έχει ποιο θα είναι το 1ο κόμμα και ποιο είναι το άθροισμα του ποσοστού των κομμάτων που θα είναι εκτός βουλής.
8.1 Τι μας λένε οι δημοσκοπήσεις
Από την παραπάνω αξιολόγηση και εκτίμηση των ευρημάτων των δημοσκοπήσεων προκύπτουν τα παρακάτω συμπεράσματα:
1) Πρώτο κόμμα αναμένεται να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ με μικρή διαφορά από την ΝΔ. Η διαφορά είναι εντός του στατιστικού λάθους και υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες η ΝΔ να αναδειχθεί ως 1ο κόμμα.
2) Τρίτο κόμμα πιθανό είναι η Χρυσή Αυγή και το ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ, εντός του στατιστικού λάθους.
3) Το Ποτάμι και το ΚΚΕ δεν κινδυνεύουν να είναι εκτός βουλής.
4) Η Ένωση Κεντρώων και η Λαϊκή Ενότητα έχουν μεγάλες πιθανότητες να είναι εντός βουλής. Υπάρχει μόνο μία πολύ μικρή πιθανότητα η Λαϊκη Ενότητα και η Ενωση Κεντρώων να είναι εκτός βουλής.
5) Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι οι ΑΝΕΛ οι οποίοι είναι γύρω στο 3% και έτσι μπορεί να είναι είτε εντός ή εκτός βουλής. Αυτό το σενάριο επηρεάζει σημαντικά την αυτοδυναμία.
6) Η Βουλή θα απαρτίζεται πιθανά από τουλάχιστον 8 κόμματα, αλλά υπάρχει πιθανότητα για 9 κόμματα εάν οι ΑΝΕΛ είναι εντός βουλής.
7) Δεν υπάρχει πιθανότητα αυτοδυναμίας από το πρώτο κόμμα.
8) Για τον συνδυασμό κυβέρνησης πιθανό είναι να απαιτηθεί η συνεργασία 3 κομμάτων. Υπάρχουν πιθανότητες για σχηματισμό κυβέρνησης με 2 κόμματα, δηλαδή ΣΥΡΙΖΑ + ΠΑΣΟΚ, ή ΣΥΡΙΖΑ + ΠΟΤΑΜΙ . Το ίδιο ισχύει που στην περίπτωση η ΝΔ είναι 1ο κόμμα, δηλαδή ΝΔ + ΠΑΣΟΚ και ΝΔ + ΠΟΤΑΜΙ.
9) Για το σχηματισμό κυβέρνησης με δύο κόμματα, ο ποιο πιθανός συνδυασμός είναι το 1ο κόμμα (ΣΥΡΙΖΑ ή ΝΔ) με το ΠΑΣΟΚ ( αποκλείοντας την ΧΑ όπως δηλώνουν τα κόμματα) διότι το ΠΑΣΟΚ θα έχει περισσότερες έδρες από το ΠΟΤΑΜΙ.
10) Με τα δεδομένα των αποτελεσμάτων, η διαφορά μεταξύ των 1ου και 2ου κόμματος (που συχνά τονίζουν οι δημοσκοπήσεις), καθώς και τα ποσοστά των κομμάτων ΠΟΤΑΜΙ, ΧΑ, ΚΚΕ, ΠΑΣΟΚ δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα που αφορά την αυτοδυναμία.
11) Τα υπόλοιπα κόμματα εκτός βουλής έχουν μικρά ποσοστά και δεν επηρεάζουν σημαντικά την αυτοδυναμία.
Ευάγγελος Μιχαλόπουλος
Πολιτικός Μηχανικός BS, MS MIT
Σταμάτη Κλεάνθη 10 , Κοζάνη 50100
Τηλ. 24610-34364
[email protected]
* Ο Ευάγγελος Μιχαλόπουλος είναι συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός. Εργάστηκε 25 χρόνια στις ΗΠΑ και 15 στην Ελλάδα με διεθνή εμπειρία στις αξιολογήσεις τεχνολογιών, εγκαταστάσεων και διαχείριση με βάση την ανάλυση αβεβαιοτήτων και ρίσκου. Δεν είχε επαγγελματική σχέση ή προσωπικές επενδύσεις σε εταιρίες δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα ή εξωτερικό. Δηλώνει ότι δεν έχει ή έχει επαγγελματική, συναισθηματική ή ιδεολογική σχέση με κανένα κόμμα. Απλώς είναι ένας απλός σκεπτόμενος πολίτης στην Ελλάδα όπως ήταν και όταν ζούσε στις ΗΠΑ. Τον προσωπικό του ενδιαφέρον με εκλογικές δημοσκοπήσεις σχετίζεται με τις δραστηριότητες στην προώθηση εθνικών θεμάτων στις ΗΠΑ. Συμμετείχε ενεργά στον στρατηγικό σχεδιασμό και ενεργειών των εκλογικών αγώνων του Δουκάκη, Τσόγκα και πολλών βουλευτών στις ΗΠΑ, PACs, επιτροπές εκλογικών αγώνων και εθνικών θεμάτων, με έμφαση των προώθηση εθνικών θεμάτων στης ομογένειας, όπως Κυπριακό, Αιγαίο, Μακεδονικό, ελληνική γλώσσα και παιδεία κλπ. Υπήρξε πρόεδρος της Παμμακεδονικής Ενωσης Αμερικής και συντονιστής των Παμμακεδονικών Ενώσεων ΗΠΑ, Καναδα, Αυστραλία, Ευρώπη και Ν. Αφρικής στην κρίσιμη δεκαετία του 1990. Επί πολλά έτη ήταν γραμματέας της Ελληνικής Εταιρίας «Παιδεία» στις Η.Π.Α. Ηταν διευθυντής του Ελληνικού Σχολείου το Hartford, CT, USA για δύο δεκαετίες.
