Νωρίτερα, το υψηλόβαθμο στέλεχος της UBS Wealth Management Χόρχε Μαρισκάλ, με αρμοδιότητα στις αναδυόμενες αγορές εκτίμησε πως “αν συνεχισθεί η ίδια κατάσταση, μπορεί να πληγούν οι επενδύσεις, η κατανάλωση και ο ρυθμός των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων από το Πεκίνο”. Στα ίδια μήκη κύματος, η BNP Paribas, εξήγησε ότι η πτώση των κινεζικών μετοχών “συνεπάγεται μείωση του πλούτου των καταναλωτών, αλλά και της εμπιστοσύνης και επομένως πτώση της κατανάλωσης”.
Στην περίπτωση αυτή, η κινεζική οικονομία ενδέχεται να αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό κάτω από 7%, ποσοστό που σε κινεζικά ιδεογράμματα μεταφράζεται σε πρωτοφανές πλήγμα.
Εξάλλου, σε μία πρώτη ενδεικτική εικόνα, το Χρηματιστήριο Αθηνών στο άνοιγμά του σήμερα Δευτέρα, δέχθηκε ισχυρές πιέσεις τόσο λόγω πολιτικών εξελίξεων, όσο και λόγω της επιβράδυνσης του κινεζικού ρυθμού ανάπτυξης, με τον Γενικό Δείκτη Τιμών να διαμορφώνεται στις 11.00 στις 612,48 μονάδες, σημειώνοντας πτώση 3,59%. Η αξία των συναλλαγών ανήλθε στα 2,68 εκατ. ευρώ.
Στον απόηχο του πρωτοφανούς καταποντισμού των τιμών στα διεθνή “ταμπλό”, το NEWS 247 επικοινώνησε με τον καθηγητή Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Μιχάλη Γκλεζάκο, προκειμένου να διαπιστώσουμε την έναρξη και τις βαθύτερες αιτίες της κινεζικής κρίσης, αλλά και να δούμε ποιες μπορεί να είναι οι άμεσες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Μάς επηρεάζει ή όχι η “χρηματοπιστωτική βουτιά του Πεκίνου”;
Ας επιχειρήσουμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι των περίπλοκων και αλληλένδετων διεθνών αγορών, αλλά και των αντανακλαστικών τους απέναντι στους εντεινόμενους τεκτονικούς κραδασμούς στα χρηματιστήρια της Κίνας που από την έναρξη της πτώσης στις 12 Ιουνίου μέχρι και την Κυριακή, αφαίρεσαν 3 τρισ. δολάρια από το σύνολο της αξίας των κινεζικών αγορών.
– Ποια η αιτία της κινεζικής κρίσης που κλυδωνίζει τα χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο;
Η Κίνα είναι η δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ. Κάθε χρόνο αναπτύσσεται με ρυθμό λίγο παραπάνω από 7% και παράγει επιπλέον ΑΕΠ περίπου 1 τρισ. δολάρια (12 τρισ. δολάρια ετήσιο ΑΕΠ). Από εκεί και μόνο, μπορούμε να συλλάβουμε το μέγεθος της οικονομίας και της ανάπτυξής της. Η οικονομία της Κίνας λειτουργεί πολλά χρόνια σε αυτούς τους φρενήρεις ρυθμούς και κάπου εδώ πλέον έχει επέλθει μία κόπωση, την οποία η αγορά την περίμενε, καθώς υπήρχαν ήδη σημάδια. Αυτός είναι και ένας παράγοντας που εξώθησε άλλωστε, σε πτώση την τιμή του βαρελιού πετρελαίου (40 δολάρια/βαρέλι).
Πιο συγκεκριμένα, με τον όρο “κόπωση” σε μία οικονομία αναφερόμαστε στο γεγονός ότι οι τιμές κόστους των προϊόντων αυξάνονται και επομένως, η ανταγωνιστικότητα της εν λόγω οικονομίας, περιορίζεται. Αυτό συμβαίνει διότι, εφόσον η οικονομία της Κίνας κάθε χρόνο διογκώνεται, διογκώνονται ταυτόχρονα και οι απαιτήσεις σε εργατικό δυναμικό, πρώτη ύλη, ενέργεια, κεφάλαια και εν γένει των συντελεστών παραγωγής. Όσο περισσότερο αυξάνεται η ζήτηση των συντελεστών παραγωγής, τόσο περισσότερο αυξάνεται το κόστος του προϊόντος. Για παράδειγμα, όταν η κίνα ξεκίνησε την ανοδική της πορεία, ένα δολάριο αποτελούσε ικανοποιητικό μεροκάματο. Τώρα πια όμως δεν είναι έτσι. Η αξία του ημερομισθίου πενταπλασιάστηκε, ανεβαίνοντας στα 5 δολάρια. Και μπορεί να παραμένει συμπιεσμένο προς τα κάτω το κόστος ενός εργαζομένου, ωστόσο δεν παύει να αύξησε τη διαδικασία παραγωγής.
Γενικά όμως, οι αντιδράσεις των αγορών και αυτό που συνέβη σήμερα δεν αφορά στο παρελθόν και τη μεταβολή του κόστους των προϊόντων, αλλά κυρίως στο πώς προεξοφλείται το οικονομικό μέλλον.
Ένας πρόσθετος λόγος της έναρξης της “κρίσης” που παρατηρείται στην Κίνα, είναι το επισφαλές τραπεζικό σύστημα, λόγω ενίσχυσης του εμπορικού και επιχειρηματικού τομέα και των “κόκκινων δανείων”. Και το τρίτο, ότι έχει δημιουργηθεί μία “χρηματιστηριακή φούσκα” με την υπερεκτίμηση των μετοχών του κινεζικού χρηματιστηρίου, η οποία ωστόσο τώρα, τείνει προς διόρθωση.
Όσο για το εάν επηρεάζει και πώς επηρεάζει όλο τον κόσμο η κρίση αυτή, η απάντηση είναι σίγουρα θετική, τόσο εξαιτίας του μεγέθους της κινεζικής αγοράς, όσο και λόγω των διεθνών συναλλαγών της (με ΗΠΑ, Ευρώπη, Ασία και Αφρική).
– Είναι πρώιμο να μιλάμε για “κρίση” στην Κίνα;
Η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας και η απότομη πτώση των χρηματιστηρίων της χώρας δεν σηματοδοτούν μια κρίση, αλλά μια “απαραίτητη” προσαρμογή για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Οι νομισματικές πολιτικές ήταν πολύ επεκτατικές τα τελευταία χρόνια και μια προσαρμογή κρίνεται απαραίτητη. Και αυτό που συμβαίνει στις χρηματαγορές, είναι ένα σίγουρο σοκ. Όμως θεωρείται απολύτως φυσιολογικό. Απλώς οι αγορές υπεραντιδρούν, καθώς σκοπός τους είναι να προβλέπουν το μέλλον. Και σε αυτή την περίπτωση, προεξοφλείται η σίγουρη επιβράδυνση της οικονομίας.
– Ποιο το διαφαινόμενο μέλλον της πραγματικής οικονομίας της Κίνας;
Είναι σίγουρο ότι η ανταγωνιστικότητα της κινεζικής οικονομίας ξεκινά να περιορίζεται σταδιακά. Επομένως, θα περιοριστεί και ο ρυθμός ανάπτυξής της. Κάτι που σίγουρα θα επηρεάσει και τις παγκόσμιες αγορές. Γιατί μην ξεχνάμε ότι η Κίνα αποτελεί έναν από τους βασικότερους προμηθευτές καταναλωτικών προϊόντων, αλλά και έναν από τους πιο σημαντικούς παίκτες στη σκακιέρα των διεθνών επενδύσεων.
– Πώς μπορεί να επηρεάσει την Ευρώπη η πτώση των κινεζικών και ασιατικών χρηματιστηρίων;
Ευρώπη και Κίνα έχουν πολύπλευρες εμπορικές σχέσεις και σαφώς, αλληλοεξαρτώμενες. Κατά βάση, η Κίνα είναι προμηθευτής βασικών καταναλωτικών αγαθών, είναι πελάτης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων – εφόσον καταναλώνει ευρωπαϊκά αγαθά και υπηρεσίες, κυρίως από τη Γερμανία – και ένας από τους βασικούς επενδυτές σε εδάφη κρατών – μελών.
Ωστόσο, η εικόνα του σημερινού χρηματιστηρίου στην Αθήνα, δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κρίση της Κίνας. Το ελληνικό χρηματιστήριο έχει να λύσει τόσα θέματα από μόνο του, που δεν χρειάζεται καμία άλλη αναταραχή για να αποκτήσει καθοδική πορεία των Τιμών του. Ακόμη το Grexit έχει εμφανή τα σημάδια των συνεπειών του, η πολιτική αβεβαιότητα προκαλεί καθημερινά ισχυρές πιέσεις , ενώ η περίοδος λιτότητας μέχρι το 2020, η αναπόφευκτη ύφεση για το 2015 – 2016 και η περιορισμένη ανάπτυξη αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες του εθνικού χρηματιστηριακού πλήγματος.
Οπότε και η σημερινή απώλεια του 3,59%, δεν αποτελεί ιδιαίτερη έκπληξη.
– Τι θα συμβεί με τις κινεζικές εταιρίες επί ελληνικού εδάφους; Και ποιο τελικά το εμπορικό μέλλον;
Η κινεζική επιβράδυνση στην οικονομία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα προκαλέσει πρόβλημα σε όλες τις κινεζικές επιχειρήσεις, πόσο μάλλον σε όσες λειτουργούν εκτός κινεζικού εδάφους. Για παράδειγμα, η Cosco που εκμεταλλεύεται προβλήτα στο λιμάνι του Πειραιά, έχει ικανοποιητική δραστηριότητα και έσοδα που δεν φαίνεται να επηρεάζονται προς το παρόν από όσα διαδραματίζονται στην έδρα της.
Ας μην ξεχνάμε μάλιστα, ότι ακόμη δεν μιλάμε για ύφεση στην Κίνα. Μιλάμε απλώς για επιβράδυνση στο ρυθμό ανάπτυξής της. Αν δηλαδή από το 7,5%, η ανάπτυξη για φέτος διαμορφωθεί στο 6,5%, ουσιαστικά μιλάμε για απώλεια 1 τρισ. δολαρίων στην παραγωγή. Ίσως πιο πιθανό σενάριο να είναι το λεγόμενο “Rebound”, δηλαδή να περιοριστεί ο ρυθμός ανάπτυξης μέχρι ένα σημείο και μετά να επανέλθει. Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει τίποτα όμως ακόμη.
Ερωτηματικό αποτελεί την ίδια στιγμή, η πορεία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Γιατί εκεί δεν υπάρχει διαφάνεια, όπως στην Ελλάδα, που γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι ο τραπεζικός μας τομέας έχει “τρύπα” 15 δισ. ευρώ. Εκεί δυστυχώς δεν μπορεί ακόμη να υπολογιστεί το μέγεθος του προβλήματος και το πώς θα επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία στη συνέχεια. Άρα, όταν κανείς έχει ερωτηματικά, προεξοφλεί το χειρότερο.
Τα νούμερα – βουτιά και η Κίνα στο “μάτι του κυκλώνα” και το 2008
Η κεντρική τράπεζα της Κίνας προχώρησε στη μεγαλύτερη υποτίμηση του γουάν εδώ και δύο δεκαετίες.
Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας υποτίμησε το νόμισμά της εξαιτίας της επιβράδυνση της οικονομίας της. Στο πρώτο και στο δεύτερο τρίμηνο η κινεζική οικονομία αναπτύχθηκε με ετήσιο ρυθμό 7%, τον χαμηλότερο τα τελευταία έξι χρόνια.
Οι εξαγωγές της υποχώρησαν κατά 8,3% τον Ιούλιο ενώ οι οικονομολόγοι περίμεναν πτώση μόλις 1,5%.
Τα νομίσματα Αυστραλίας, Μαλαισίας και Νότιας Κορέας κινήθηκαν πτωτικά μετά την υποτίμηση. Σύμφωνα με την Morgan Stanley μια αθροιστική διολίσθηση κατά 15% του γουάν μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε υποχώρηση από 5% έως 7% τα νομίσματα άλλων ασιατικών αγορών.
Όμως εκτός από την πραγματική οικονομία η Κίνα έχει να αντιμετωπίσει και την κρίση στην χρηματιστηριακή της αγορά αλλά και στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα.
Ο κίνδυνος κατάρρευσης του σκιώδους τραπεζικού συστήματος της Κίνας που χρηματοδότησε σε μεγάλο βαθμό την αγορά μετοχών με δανεικά δημιουργώντας ακόμη μία φούσκα, δεν φαίνεται να βρίσκει διέξοδο.
Σημειώνεται ωστόσο, ότι η τωρινή κρίση της κινέζικης οικονομίας δεν είναι η μοναδική. Το 2008 βρέθηκε πάλι στην δίνη της, αλλά τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά σε σχέση με σήμερα. Τα περιθώρια παρεμβάσεων ήταν σημαντικά μεγαλύτερα και το μείγμα της κεϋνσιανικής πολιτικής που εφάρμοσε επέτρεψε την απογείωση των εξαγωγών και της παραγωγής. Σήμερα, όμως η Κίνα έχει πολύ λιγότερο χώρο για ελιγμούς.
Το 2008, οι κρατικές επιχειρήσεις ήταν υπό τον άμεσο έλεγχο της κυβέρνησης, το 2015, πολλές είναι σχεδόν ανεξάρτητες. Το 2008, οι έλεγχοι κεφαλαίων εμπόδισαν ξένες επενδύσεις να φύγουν από την χώρα, το 2015, ακόμα και τα κινεζικά κεφάλαια έχουν πολλούς δρόμους για να φύγουν. Η Κίνα μπορεί ακόμα να δανειστεί για να βρει τον δρόμο της έξω από το πρόβλημα, όπως έκανε και το 2008, αλλά το πολιτικό κλίμα είναι πλέον ασθενές για μεγάλα δημόσια σχέδια, και η απελευθέρωση έχει κάνει την οικονομία πολύ περισσότερο ανοιχτή από ό, τι ήταν πριν.
