Κήρυγμα τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτου Ἀγαθαγγέλου Σίσκου,
Βιβλιοφύλακος τῶν Πατριαρχείων,
κατὰ τὸν ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ Παναγίας Χαντσεριωτίσσης Τεκφούρσαραϊ
Κατανυκτικὸ Ἑσπερινὸ τῆς Γ´ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν
ἐν Πατριαρχικῇ Χοροστασίᾳ
(15 Μαρτίου 2015)
“Τοῦ Σταυροῦ δὲ τὸ ξύλον, τῆς ζωῆς τὸ ἔνδυμα, ἀνθρώποις φέρον ἐπάγη ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ Κόσμος ὅλος ἐπλήσθη πάσης χαρᾶς” (Κάθισμα τοῦ Ὄρθρου)
Παναγιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα,
Θεοφιλέστατοι,
Σεβαστοὶ Πατέρες,
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοὶ,
Νέοι καὶ νέες,
Ἀγωνιζόμενοι καὶ ἀσκούμενοι ἐντὸς τοῦ σταδίου τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης
Τεσσαρακοστῆς, αἰσίως φθάσαμε εἰς τὸ μέσον αὐτῆς προσκυνοῦντες τὸν
ζωηφόρον Σταυρὸν τοῦ Κυρίου, διὰ τοῦ ὁποίου κατεπόθη ἡ δύναμις τοῦ
θανάτου, καὶ ἡμεῖς ἅπαντες ὑψώθημεν οὐχὶ εἰς τὴν προτέραν καὶ
προπτωτικὴν κατάστασιν, ὡς πολλοὶ λέγουσι, ἀλλὰ εἰς αὐτὴν τῆς Ἐνσάρκου
κοινωνίας μετὰ τοῦ Θεοῦ.
Τεσσαρακοστῆς, αἰσίως φθάσαμε εἰς τὸ μέσον αὐτῆς προσκυνοῦντες τὸν
ζωηφόρον Σταυρὸν τοῦ Κυρίου, διὰ τοῦ ὁποίου κατεπόθη ἡ δύναμις τοῦ
θανάτου, καὶ ἡμεῖς ἅπαντες ὑψώθημεν οὐχὶ εἰς τὴν προτέραν καὶ
προπτωτικὴν κατάστασιν, ὡς πολλοὶ λέγουσι, ἀλλὰ εἰς αὐτὴν τῆς Ἐνσάρκου
κοινωνίας μετὰ τοῦ Θεοῦ.
Γνωρίζομεν, πὼς ὅτε οἱ πρωτόπλαστοι ἔφαγον ἐκ τοῦ καρποῦ τοῦ ἐν
μέσῳ τοῦ παραδείσου εὑρισκομένου ξύλου, διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοί των καὶ
ἐπέγνωσαν τὴν γυμνότητά των. Αὕτη ἡ γυμνότης ἦτο ἡ συναίσθησις τῆς
λαθεμένης ἐπιλογὴς ἑνὸς τρόπου ἐγωιστικῆς αὐτοϋπάρξεως, ἐν ἀπουσίᾳ
κοινωνίας μετὰ τοῦ Θεοῦ. Ἑνῶ ὅμως ἡ πτῶσις καὶ ἡ συναίσθησις τῆς
γυμνότητος τῶν πρωτοπλάστων ὡδήγησε αὐτοὺς εἰς τὴν κατ’ ἐξοχὴν ἁμαρτίαν
τῆς ὑποκρισίας, καθὼς “ἔρραψαν φύλλα συκῆς καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς
περιζώματα” , καὶ ἀργότερον ὅτε “ἤκουσαν τὴν φωνὴν κυρίου τοῦ Θεοῦ
περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσῳ τὸ δειλινόν, … ἐκρύβησαν”, ἀγνοῶντας
συνάμα τὴν ἐγνωσμένην Οἰκονομίαν τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ, ὅστις φροντίσας
“ἐποίησεν…χιτῶνας δερματίνους καὶ ἐνέδυσεν αὐτούς”.
μέσῳ τοῦ παραδείσου εὑρισκομένου ξύλου, διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοί των καὶ
ἐπέγνωσαν τὴν γυμνότητά των. Αὕτη ἡ γυμνότης ἦτο ἡ συναίσθησις τῆς
λαθεμένης ἐπιλογὴς ἑνὸς τρόπου ἐγωιστικῆς αὐτοϋπάρξεως, ἐν ἀπουσίᾳ
κοινωνίας μετὰ τοῦ Θεοῦ. Ἑνῶ ὅμως ἡ πτῶσις καὶ ἡ συναίσθησις τῆς
γυμνότητος τῶν πρωτοπλάστων ὡδήγησε αὐτοὺς εἰς τὴν κατ’ ἐξοχὴν ἁμαρτίαν
τῆς ὑποκρισίας, καθὼς “ἔρραψαν φύλλα συκῆς καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς
περιζώματα” , καὶ ἀργότερον ὅτε “ἤκουσαν τὴν φωνὴν κυρίου τοῦ Θεοῦ
περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσῳ τὸ δειλινόν, … ἐκρύβησαν”, ἀγνοῶντας
συνάμα τὴν ἐγνωσμένην Οἰκονομίαν τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ, ὅστις φροντίσας
“ἐποίησεν…χιτῶνας δερματίνους καὶ ἐνέδυσεν αὐτούς”.
Ὑπάρχων ὅμως ὁ τύπος τοῦ Σταυροῦ ἐν τῷ σχεδίῳ τῆς Θείας Οἰκονομίας
πρὸ κτίσεως κόσμου, σημαινόμενος ἐν τῷ ἀνθρωπίνῳ σώματι, ἀπό ὄργανον
θνητότητος καὶ ἀτιμωτικῆς τιμωρίας, ἐγένετο ζωῆς ἐργαστήριον, ὅπλον
ἀκαταγώνιστον καὶ ἀήττητον τρόπαιον.
πρὸ κτίσεως κόσμου, σημαινόμενος ἐν τῷ ἀνθρωπίνῳ σώματι, ἀπό ὄργανον
θνητότητος καὶ ἀτιμωτικῆς τιμωρίας, ἐγένετο ζωῆς ἐργαστήριον, ὅπλον
ἀκαταγώνιστον καὶ ἀήττητον τρόπαιον.
Κρεμάμενος ἐπὶ Σταυροῦ γυμνὸς ὁ
Κύριος, ὡς Δημιουργὸς καὶ Κτίστης τῶν ἁπάντων, ἐνέδυσε διὰ τῆς δόξης καὶ
κοινωνίας Αὐτοῦ τὸν ὑπὸ τῆς πτώσεως ἀπογυμνωθέντα ἄνθρωπον. Διὸ καὶ
μετὰ παρρησίας ψάλλομεν εἰς τὸν χριστολογικὸν Ἀκάθιστον Ὕμνον, τῆς
θεολογίας τοῦ παραδόξου, “Χαῖρε, δἰ ἧς ἐγυμνώθη ὁ Ἅιδης• χαῖρε, δἰ ἧς
ἐνεδύθημεν δόξαν”. Τὸ ξύλον τῆς κακῆς γνώσεως, τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ
θανάτου, διὰ τοῦ ἑκουσίου σταυρικοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου, ἔγινε τὸ ξύλον
τῆς καλῆς γνώσεως, τῆς ἀφθαρσίας καὶ τῆς ζωῆς. Καὶ διὰ τοῦ Σταυροῦ τὸ
ξύλον ἐξηφανίσθη ἡ κατήφεια, καὶ ὁ κόσμος ὅλος ἐπλήσθῃ πάσης χαρᾶς.
Κύριος, ὡς Δημιουργὸς καὶ Κτίστης τῶν ἁπάντων, ἐνέδυσε διὰ τῆς δόξης καὶ
κοινωνίας Αὐτοῦ τὸν ὑπὸ τῆς πτώσεως ἀπογυμνωθέντα ἄνθρωπον. Διὸ καὶ
μετὰ παρρησίας ψάλλομεν εἰς τὸν χριστολογικὸν Ἀκάθιστον Ὕμνον, τῆς
θεολογίας τοῦ παραδόξου, “Χαῖρε, δἰ ἧς ἐγυμνώθη ὁ Ἅιδης• χαῖρε, δἰ ἧς
ἐνεδύθημεν δόξαν”. Τὸ ξύλον τῆς κακῆς γνώσεως, τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ
θανάτου, διὰ τοῦ ἑκουσίου σταυρικοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου, ἔγινε τὸ ξύλον
τῆς καλῆς γνώσεως, τῆς ἀφθαρσίας καὶ τῆς ζωῆς. Καὶ διὰ τοῦ Σταυροῦ τὸ
ξύλον ἐξηφανίσθη ἡ κατήφεια, καὶ ὁ κόσμος ὅλος ἐπλήσθῃ πάσης χαρᾶς.
Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡς ἄλλος Παράδεισος, οὐχὶ
μόνον ὑπῆρξεν ἀλλὰ ὑπάρχει ὡς πρόκλησις δι’ ὅσους πιστοὺς ἐπιθυμοῦν νὰ
ἀκολουθήσουν τὸν Κύριον, ὅστις ἐκένωσεν ἑαυτὸν μέχρι Σταυροῦ, γενόμενος
τύπος καὶ ὑπογραμμὸς δι΄ ἡμᾶς. Ἀναμφιβόλως, ἐν τῷ Σταυρῷ, ὡς ὑπέρτατον
σημεῖον τοῦ ἔρωτος τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ἀποκαλύπτεται τὸ κανονικὸ
μέγεθος τοῦ ἀνθρώπου, καθὼς ἡ Σταυρικὴ θυσία συνιστᾶ τὴν ἐπισφράγησιν
τῆς ἐξαφανίσεως τῆς ἀτομικότητος.
μόνον ὑπῆρξεν ἀλλὰ ὑπάρχει ὡς πρόκλησις δι’ ὅσους πιστοὺς ἐπιθυμοῦν νὰ
ἀκολουθήσουν τὸν Κύριον, ὅστις ἐκένωσεν ἑαυτὸν μέχρι Σταυροῦ, γενόμενος
τύπος καὶ ὑπογραμμὸς δι΄ ἡμᾶς. Ἀναμφιβόλως, ἐν τῷ Σταυρῷ, ὡς ὑπέρτατον
σημεῖον τοῦ ἔρωτος τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ἀποκαλύπτεται τὸ κανονικὸ
μέγεθος τοῦ ἀνθρώπου, καθὼς ἡ Σταυρικὴ θυσία συνιστᾶ τὴν ἐπισφράγησιν
τῆς ἐξαφανίσεως τῆς ἀτομικότητος.
Δυστυχῶς σήμερον, ἡ ἀτομικότης, ὡς τρόπος ἐγωιστικῆς αὐτοϋπάρξεως
καὶ δυναμική πτῶσις, στερουμένη τοῦ ἐνδύματος τῆς ζωῆς καὶ τῆς χαρᾶς τῆς
κοινωνίας μετὰ τοῦ συνανθρώπου καὶ τοῦ Θεοῦ, ἀπεγύμνωσε τὸν ἄνθρωπον
ἀπὸ πάσης ἀξίας ἀνθρωπίνης. Ἀπογυμνωμένος ὁ ἄνθρωπος, ἐν τῷ βωμῷ τοῦ
οἰκονομικοῦ κέρδους θυσιάζεται ὡς οἰκονομικὴ μονὰς καὶ ἐπ᾽ οὐδενί
θεωρεῖται ὡς πρόσωπον. Παρομοίως ἀπογυμνοῦνται, ἐξαθλιοῦνται καὶ
θυσιάζονται, συλλογικῷ τῷ τρόπῳ, λαοὶ καὶ ἔθνη, ἐν ὀνόματι τῶν
οἰκονομικῶν μεγεθῶν καὶ δεικτῶν. Ἀπογυμνωμένος ὁ ἄνθρωπος ἐκ τοῦ κάλλους
καὶ τῆς ὡραιότητος τοῦ καταξιωμένου ὑπὸ τῆς Σαρκώσεως σώματος, θεωρεῖ
τοῦτο μηχανιστικὰ ὡς βιολογικὸν καὶ οὐχὶ κοινωνικὸν καὶ εὐχαριστιακὸν. Ἐν
ὀνόματι ἑνὸς ἀπογυμνωμένου ὑπὸ τῶν ὀπαδῶν “θεοῦ” καὶ ἐπ᾽ οὐδενί πιστῶν,
σφαγιάζονται καὶ ἐκτοπίζονται χριστιανοὶ, ἐν τῇ Μέσῃ Ἀνατολῇ καὶ ἐν τῷ
κόσμῳ, ἐνῶ ἀλλοῦ γίνονται τρομοκρατικαὶ ἐπιθέσεις.
καὶ δυναμική πτῶσις, στερουμένη τοῦ ἐνδύματος τῆς ζωῆς καὶ τῆς χαρᾶς τῆς
κοινωνίας μετὰ τοῦ συνανθρώπου καὶ τοῦ Θεοῦ, ἀπεγύμνωσε τὸν ἄνθρωπον
ἀπὸ πάσης ἀξίας ἀνθρωπίνης. Ἀπογυμνωμένος ὁ ἄνθρωπος, ἐν τῷ βωμῷ τοῦ
οἰκονομικοῦ κέρδους θυσιάζεται ὡς οἰκονομικὴ μονὰς καὶ ἐπ᾽ οὐδενί
θεωρεῖται ὡς πρόσωπον. Παρομοίως ἀπογυμνοῦνται, ἐξαθλιοῦνται καὶ
θυσιάζονται, συλλογικῷ τῷ τρόπῳ, λαοὶ καὶ ἔθνη, ἐν ὀνόματι τῶν
οἰκονομικῶν μεγεθῶν καὶ δεικτῶν. Ἀπογυμνωμένος ὁ ἄνθρωπος ἐκ τοῦ κάλλους
καὶ τῆς ὡραιότητος τοῦ καταξιωμένου ὑπὸ τῆς Σαρκώσεως σώματος, θεωρεῖ
τοῦτο μηχανιστικὰ ὡς βιολογικὸν καὶ οὐχὶ κοινωνικὸν καὶ εὐχαριστιακὸν. Ἐν
ὀνόματι ἑνὸς ἀπογυμνωμένου ὑπὸ τῶν ὀπαδῶν “θεοῦ” καὶ ἐπ᾽ οὐδενί πιστῶν,
σφαγιάζονται καὶ ἐκτοπίζονται χριστιανοὶ, ἐν τῇ Μέσῃ Ἀνατολῇ καὶ ἐν τῷ
κόσμῳ, ἐνῶ ἀλλοῦ γίνονται τρομοκρατικαὶ ἐπιθέσεις.
Παναγιώτατε Πάτερ καὶ Δέσποτα,
Τοῦτον, τὸν ἀπογυμνωμένον ὑπὸ τῆς συνεχιζομένης πτώσεως τῆς
ἀτομικότητος ἄνθρωπον, ἐνδύει μὲ τὸ τῆς ζωῆς ἔνδυμα, τῆς δόξης καὶ
κοινωνίας Αὐτοῦ ὁ Κύριος, κρεμάμενος ἐπὶ Σταυροῦ γυμνός. Οὕτω καὶ ἡ
Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, πολλάκις κρεμαμένη ἐπὶ Σταυροῦ καὶ
γεγυμνωμένη, ἐνέδυε τὸ ποίμνιον αὐτῆς μὲ τὸ τῆς ζωῆς ἔνδυμα τῆς δόξης
καὶ χαρᾶς τοῦ Κυρίου. Παρακαλῶ εὔχεσθε, λελαμπρυσμένοι καλῶς,
νηστείαις καὶ δεήσεσι, ἐγκρατείᾳ καὶ εὐποιΐᾳ, ὅπως, ὁ Κύριος ἀξιώσαι
ἡμᾶς, τὸν Σταυρὸν τὸν τίμιον Αὐτοῦ προσκυνῆσαι, ὡς προπομπὴν τοῦ
Παναγίου Πάθους, καὶ φθᾶσαι τὴν Ἁγίαν καὶ Ἔνδοξον Ἀνάστασιν. Ἀμήν.
ἀτομικότητος ἄνθρωπον, ἐνδύει μὲ τὸ τῆς ζωῆς ἔνδυμα, τῆς δόξης καὶ
κοινωνίας Αὐτοῦ ὁ Κύριος, κρεμάμενος ἐπὶ Σταυροῦ γυμνός. Οὕτω καὶ ἡ
Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, πολλάκις κρεμαμένη ἐπὶ Σταυροῦ καὶ
γεγυμνωμένη, ἐνέδυε τὸ ποίμνιον αὐτῆς μὲ τὸ τῆς ζωῆς ἔνδυμα τῆς δόξης
καὶ χαρᾶς τοῦ Κυρίου. Παρακαλῶ εὔχεσθε, λελαμπρυσμένοι καλῶς,
νηστείαις καὶ δεήσεσι, ἐγκρατείᾳ καὶ εὐποιΐᾳ, ὅπως, ὁ Κύριος ἀξιώσαι
ἡμᾶς, τὸν Σταυρὸν τὸν τίμιον Αὐτοῦ προσκυνῆσαι, ὡς προπομπὴν τοῦ
Παναγίου Πάθους, καὶ φθᾶσαι τὴν Ἁγίαν καὶ Ἔνδοξον Ἀνάστασιν. Ἀμήν.
