Ποτέ ξανά. Βροντοφώναξαν δεκάδες πολίτες της Καστοριάς οι οποίοι συμμετείχαν στη «διαδρομή μνήμης» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Έρευνας και Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς «Άννα Ραδηνή», θέλοντας με τον τρόπο αυτό, να τιμήσει τη μνήμη των Εβραίων της Καστοριάς τους οποίους στις 24 Μαρτίου 1944 τα ναζιστικά στρατόπεδα κατοχής τους εκτόπισαν βίαια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στα χνάρια της εβραϊκής κοινότητας της Καστοριάς βάδισαν την Κυριακή 22 Μαρτίου δεκάδες πολίτες αποτίνοντας με τον τρόπο αυτό φόρο τιμής στους Καστοριανούς Εβραίους. Μαζί τους ήταν ο Αντιπρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και πρόεδρος τηςΓενικής Συνελεύσεως της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Σολομών Παρέντε και η σύζυγός του Τόλι, η οποία κατάγεται από την Καστοριά.
«Για πρώτη φορά μετά από τόσα πολλά χρόνια αποφασίσαμε ότι θα πρέπει να τιμήσουμε τη μνήμη των συμπολιτών μας οι οποίοι με τραγικό τρόπο έφυγαν από την πόλη μας μετά από πάρα πολλούς αιώνες συμβίωσης, στις 24 Μαρτίου 1944.
Το ινστιτούτο μας σκέφτηκε ότι είναι μια πάρα πολύ καλή ευκαιρία να τιμήσουμε τη μνήμη όλων αυτών των ανθρώπων γι΄αυτό και κάναμε αυτό το κάλεσμα και θα έχουμε τη χαρά να δούμε μαζί όλη αυτή την ξεχασμένη ιστορία της πόλης μας γιατί απ΄ότι ξέρουμε η πόλη μας ήταν μια πόλη με πολλούς και διαφορετικούς πολιτισμούς και αυτούς θέλουμε να τιμήσουμε σήμερα», σημείωσε η Πρόεδρος του Ινστιτούτου Έρευνας και Διάσωσης Πολιτισμικής Κληρονομιάς «Άννα Ραδηνή», Σουλτάνα Ζορπίδου.
Η εκκίνηση δόθηκε μπροστά από το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, σημείο όπου στις αρχές του 20ου αιώνα βρισκόταν η κάτω αγορά της πόλης.Ανέβηκαν στο Τσαρσί και συνέχισαν κάτω από την πλατεία Ομονοίας όπου υπήρχε η εβραϊκή συναγωγή.
Καθ’ οδόν μέλη του Ινστιτούτου Έρευνας και Διάσωσης Πολιτισμικής Κληρονομιάς « Άννα Ραδηνή», διάβασαν κείμενα των Καστοριανών λαογράφων, Ιφιγένειας Διδασκάλου και Λουκά Σιάνου τα οποία αναφερόταν στους Εβραίους της Καστοριάς.
Τελευταίος σταθμός ήταν το μνημείο του Ολοκαυτώματος που βρίσκεται επί της οδού 15ης Μεραρχίας, δίπλα από το διατηρητέο Βαλαλά, στο οποίο οι Γερμανοί κατακτητές μετέφεραν τους Εβραίους της περιοχής μας για να τους οδηγήσουν στη συνέχεια στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Εκεί όλοι όσοι συμμετείχαν στην εκδήλωση άναψαν κεριά ενώ ο Αντιπρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και πρόεδρος της Γενικής Συνελεύσεως της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Σολομών Παρέντεκατέθεσε στεφάνι , λέγοντας, «ποτέ ξανά Ολοκαύτωμα», ευχή που είπε στην εβραϊκή γλώσσα.
«Είμαι γιος δυο γονέων οι οποίοι προπολεμικά ήταν παντρεμένοι με άλλους.Πήγαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και γύρισαν μόνοι τους.Δηλαδή χωρίς παιδιά, χωρίς συζύγους.
Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος που βρίσκομαι εδώ, γιατί καταλαβαίνω πιο πολύ από τον καθένα το τι σημαίνει να χάσεις ανθρώπους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Συγχαίρω πολύ το Ινστιτούτο που κάνει αυτή τη συγκέντρωση για να τιμηθούν οι άνθρωποι οι οποίοι θανατώθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα. Ένα μήνυμα θέλω να απευθύνω: να μη ξεχαστεί το Ολοκαύτωμα», τόνισε ο κ. Σολομών Παρέντε.
Η Πρόεδρος του Ινστιτούτου Έρευνας και Διαχείρισης Πολιτισμικής Κληρονομιάς « Άννα Ραδηνή», Σουλτάνα Ζορπίδου άφησε στο μνημείο λίγα λουλούδια. Παράλληλα διαβάστηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο «Κραυγή για το αύριο», της Καστοριανής Εβραίας, Μπέρυς Ναχμία.
Η εκδήλωση έκλεισε με το παραδοσιακό τραγούδι «Εβραιοπούλα» το οποίο τραγούδησαν όλοι μαζί.
Ελένη Ψωμαδάκη
Εφημερίδα ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
