Τα επίσημα εγκαίνια της έκθεσης «Ουρανός και Γη. Η τέχνη του Βυζαντίου από Ελληνικές Συλλογές», που διοργανώνουν το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και το Μουσείο Μπενάκη πραγματοποιήθηκαν το περασμένο Σάββατο, στο Art Institute του Σικάγο.
Η προσέλευση του κοινού υπήρξε αθρόα με καταμετρημένους 2719 επισκέπτες, ενώ την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις από τις κ. κ. Τζένυ Αλμπάνη και Αναστασία Δρανδάκη, στο αμφιθέατρο Fulerton Hall του Μουσείου. Το Art Institute είναι ο τρίτος και τελευταίος σταθμός της συγκεκριμένης έκθεσης, μετά την Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον (Οκτώβριος – Μάρτιος) και τη Βίλα Γκετί στο Μαλιμπού του Λος Άντζελες (Απρίλιος – Αύγουστος).
Η έκθεση στο Σικάγο, η οποία θα διαρκέσει έως την Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015, περιλαμβάνει 63 αντιπροσωπευτικά έργα και ευσύνοπτα συνοδευτικά κείμενα ενώ παρέχει στον επισκέπτη μία εξαιρετική εικόνα του Βυζαντινού Πολιτισμού.
Οι θεματικές ενότητες της έκθεσης
Η πρώτη ενότητα, «Από τον αρχαίο στον βυζαντινό κόσμο», παρουσιάζει τη μετάβαση από την αρχαιότητα στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Αντιπροσωπευτικά έργα της γλυπτικής και περίτεχνα ψηφιδωτά μαρτυρούν τη συνύπαρξη του αρχαίου κόσμου με το νέο χριστιανικό που αναδύεται, την επιβίωση του παγανισμού και τον σταδιακό εκχριστιανισμό της αυτοκρατορίας.
Ακολουθεί η ενότητα «Ο θρησκευτικός βίος», που προβάλλει τη χριστιανική ταυτότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέσα από βασικές εκφάνσεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Η επίδραση της επίσημης θρησκείας του κράτους στη διαμόρφωση της πολιτικής του ιδεολογίας και η ανάπτυξη της στενής του σχέσης με την εκκλησία παρουσιάζονται ανάγλυφα μέσα από μια συλλογή χρυσών νομισμάτων.
Μέσα από την έκθεση πολύτιμων αντικειμένων παρουσιάζεται η υψηλή τέχνη των εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης, από την οποία εκπορεύονται τα κυρίαρχα ρεύματα, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η ιδιαίτερη καλλιτεχνική φυσιογνωμία σημαντικών αστικών κέντρων της Ελλάδας όπως η Θεσσαλονίκη, η Βέροια, η Καστοριά.
Η ενότητα «Πνευματική ζωή» εστιάζει στον κόσμο της βυζαντινής σκέψης, των γραμμάτων και των τεχνών. Μια σειρά από πολυτελή χειρόγραφα υπογραμμίζει την κυριαρχία της ελληνικής γλώσσας και εκθέτει βασικές πτυχές της πνευματικής ζωής του Βυζαντίου. Παράλληλα, οι λαμπρές μικρογραφίες, που κοσμούν τα χειρόγραφα, καταδεικνύουν την επίδραση του κλασικού στοιχείου στη ζωγραφική απόδοση της ανθρώπινης μορφής.
«Οι χαρές της ζωής» τιτλοφορείται η ενότητα στην οποία ξετυλίγονται ποικίλες όψεις της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο, ένα θέμα που παραμένει σχετικά άγνωστο στο ευρύτερο διεθνές κοινό. Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνεται μια μεγάλη σειρά από βυζαντινά κοσμήματα, που εντυπωσιάζουν με την ποικιλομορφία, τη σχεδιαστική λεπτότητα και την τεχνική αρτιότητά τους, ενώ παρουσιάζονται και κάποια σπάνια δείγματα από το περιβάλλον των ανωτέρων στρωμάτων της βυζαντινής κοινωνίας.
Στην πέμπτη και τελευταία ενότητα, «Το Βυζάντιο μεταξύ Ανατολής και Δύσης», παρουσιάζονται οι γόνιμες επιδράσεις που δέχθηκε η βυζαντινή τέχνη από τον πολιτισμό των λαών με τους οποίους συναντήθηκε κατά τη μακρόχρονη πορεία της. Ανατολικές και δυτικές επιρροές έρχονται σε διάλογο με τα εγγενή βυζαντινά στοιχεία του κάθε έργου και σχηματίζουν ένα νέο είδος σύνθετης εικαστικής γλώσσας. Παράλληλα, καταδεικνύουν τη δεκτικότητα των βυζαντινών καλλιτεχνών στο νέο και το διαφορετικό και την ικανότητά τους να το αφομοιώνουν και να ανανεώνονται διαρκώς.
H έκθεση, παρότι περιλαμβάνει λίγα έργα (63), παρέχει στον επισκέπτη μία καλή εικόνα του Βυζαντινού πολιτισμού, καθώς τα έργα είναι αντιπροσωπευτικά και τα συνοδευτικά κείμενα ευσύνοπτα αλλά ουσιαστικά.
