Καθώς πέρασε η φούρια των διπλότριπλων εκλογών, το άγχος,
η αγωνία, το τρέξιμο. Και ενώ οι εκτιμήσεις στις συντροφιές
του ΣΥΡΙΖΑ δίνουν και παίρνουν και η εκλογική ύλη λιγοστεύοντας αφήνει, πια, κάποια περιθώρια στην “Εποχή”, καιρός να εκπληρώσουμε και τις οφειλές μας. Αυτή στον Περδίκκα Παπακώστα, τον Καστοριανό σύντροφο από πολύ παλιά, από την αντιδικτατορική οργάνωση “Κίνημα 20ής Οκτώβρη”, το ΚΚΕ Εσωτερικού, την ΕΑΡ και το Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο (ΑΕΜ), όχι μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αφορμή υπήρξε μια εκδήλωση που διοργανώθηκε στη μνήμη του στις 26 Απριλίου στην Καστοριά –όπως και του αδελφού του Μανιού– 6 μήνες από το θάνατό του σε ηλικία 79 χρονών, στις 29 Οκτωβρίου του 2014 στην Αθήνα. Στο δημαρχείο της πόλης όπου γεννήθηκε, την οποία αν και μακριά δεν ξέχασε ποτέ ο Περδίκκας, ένα ήσυχο σαββατιάτικο απόγευμα μαζεύτηκαν φίλοι, συγγενείς, σύντροφοι όλης της διαδρομής του, γείτονες, συμμαθητές και συμπατριώτες και έστησαν τη συζήτηση γι’ αυτόν και τον αδελφό του, τον πολυταξιδεμένο Μανιό. Δεν είναι πάντοτε δεδομένο, το γνωρίζουμε όλοι, ότι οι συμπατριώτες θα αναγνωρίσουν την αξία προσώπων οι οποίοι υπήρξαν σαφώς τοποθετημένοι πολιτικά, με δράση. Ο Περδίκκας και ο Μανιός είχαν αυτή την αγαθή τύχη.
Μερικοί από μας, τον γνωρίσαμε μετά τη δικτατορία στους εργατικούς αγώνες, στο ΑΕΜ, όταν ακόμη τα συνδικαλιστικά στελέχη της Αριστεράς έδιναν διπλή μάχη: για τα εργασιακά δικαιώματα και την αμοιβή, και τη διάσωση των επιχειρήσεων ως τόπων εργασίας, ειδικά της βιομηχανίας. Ο Περδίκκας –ένα από αυτά τα στελέχη– έδινε τριπλή μάχη γιατί ήταν πρωτεργάτης του αγώνα για το περιβάλλον, την απαγόρευση του αμιάντου ως καρκινογόνου. Έσωσε την κρατική προβληματική φαρμακοβιομηχανία ΕΛΒΙΟΝΥ. Δούλευε στην ΕΒΕΠΥ και μετά στη ΧΡΩΠΕΙ του Πειραιά. Υπήρξε, σοβαρός επιστήμονας, χημικός, βαθύς γνώστης της βιομηχανίας αναμφισβήτητα ο ηγέτης, ο εμψυχωτής αυτής της προσπάθειας, αυτού του αγώνα, στη χημική βιομηχανία.
Ο οποίος, όμως, ήταν και αδύνατο, τελικά, να κερδηθεί εφόσον οι κυβερνήσεις δεν εκπόνησαν κανενός είδους κλαδικές πολιτικές που θα διαμόρφωναν το έδαφος όχι μόνο διάσωσης αλλά και ανάπτυξής τους, αφήνοντας τους ιδιώτες και την αγορά να διαχειριστεί, όπως ξέρουν, το ζήτημα. Ακραίο παράδειγμα, υπήρξε η περιπέτεια του Πετροχημικού –το ανέφερε ο Δημήτρης Ψυχογιός, ήταν από τα θέματα του Περδίκκα– η οποία αν και σχεδιάστηκε και αγοράστηκαν τα μηχανήματα δεν έφτασαν ποτέ στην Ελλάδα για να εγκατασταθούν και πουλήθηκαν, ύστερα από χρόνια, για σκραπ. Δηλαδή, ματαιώθηκε η ίδρυση μιας μονάδας βάσης, η οποία θα προμήθευε με πρώτη ύλη την ανεπτυγμένη στην Ελλάδα, τότε, χημική βιομηχανία, αντί να εισάγεται.
Οργανωμένος από φοιτητής στην Αριστερά, στη νεολαία της ΕΔΑ και την ΕΔΑ στη Θεσσαλονίκη, πήρε μέρος στην αντίσταση κατά της δικτατορίας στην αρχή με το Πατριωτικό Μέτωπο (ΠΑΜ), μετά από την οργάνωση «Κίνημα 20ής Οκτώβρη». Έμενε για πολλά χρόνια στο Παρίσι. Εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού και μετά στην ΕΑΡ από όπου όμως αποχώρησε, και έμεινε ανένταχτος ως τη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ, διότι διαφώνησε με τη συγκυβέρνηση του ενιαίου Συνασπισμού με τη ΝΔ (κυβέρνηση Τζανετάκη). Το 1977 ήταν υποψήφιος της Συμμαχίας στην Καστοριά.
Ανένταχτος, όχι αμέτοχος
Βέβαια, το «ανένταχτος» για τον Περδίκκα δεν σημαίνει καθόλου αμέτοχος από όσα συνέβαιναν στην αριστερά ή απόμακρος απ’ όσα έζησε και κατέγραψε στο βιβλίο του «Η ζωή με… λόγια». Μπορεί και εμείς εδώ, η οργάνωση στο Καλαμάκι, όπου έμεναν με τη Ντένια κατά καιρούς, να συμβάλαμε στην επανασύνδεσή του, όταν πια ο ΣΥΡΙΖΑ άρχιζε να γίνεται μια απτή οντότητα. Τον ενθαρρύναμε, όσοι τον γνωρίζαμε από παλιά, να ενταχθεί, να συμβάλει. Και το έκανε, όσο και αν τον περιόριζε η επισφαλής υγεία του. Ερχόταν στις συγκεντρώσεις και στις συνελεύσεις του Αλίμου.
Δεν ήταν δυνατόν, όμως, να ξεχάσει και την Καστοριά, όπου και ψήφιζε. Το 2006 θα βρεθεί εκεί. «Στην επίσημη παρουσίαση του ψηφοδελτίου, βλέπω τον Περδίκκα να παρακολουθεί την εκδήλωση» θυμάται ο Σίμος Καβελίδης υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ τότε, προσθέτοντας ότι «παρ’ όλο που στη ζωή μου, λόγω σπουδών, πέρασα πολλές εξετάσεις χωρίς άγχος, εκείνη την ώρα ένιωσα ότι περνάω τις πιο ζόρικες εξετάσεις…». Υπέγραφε τα άρθρα του στην εφημερίδα «Οδός» ως «ατομική… συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ», και ήταν ένας από τους συνέδρους, που έστειλε η οργάνωση του νομού στο ιδρυτικό του συνέδριο, τον Ιούνιο του 2013.
Ο γλυκύτερος καβγατζής
Κεντρικός ομιλητής της βραδιάς, δικαιωματικά, όπως προκύπτει και από την προσωπική και περιεκτική ομιλία του, ήταν ο φίλος του, κουμπάρος και σύντροφός του στην «20ή Οκτώβρη» Δημήτρης Ψυχογιός. Ένα απόσπασμα αποδίδει, νομίζω, την προσωπικότητα του φίλου του όταν αναπολεί τις περιπετειώδεις «πολιτικές» συζητήσεις τους:
[…] Τι περιμένεις από άνθρωπο που έπαιρνε κάθε χρόνο διαγωγή «κοσμία» στο γυμνάσιο και στην τελευταία τάξη τού έβαλαν χαριστικά «κοσμιωτάτη» επειδή ήταν άσος στα μαθηματικά και με «κοσμία» δεν θα μπορούσε να σπουδάσει; Τι περιμένεις από άνθρωπο που ψάρευε με χειροβομβίδες, αγόραζε από παιδί την «Αυγή», ήταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής στον «Άρη» της αγαπημένης του Καστοριάς, άκουγε «Ελεύθερη Ελλάδα» και ταυτόχρονα ήταν πρόσκοπος, ήταν καλός μαθητής και ταυτόχρονα δεξιοτέχνης στις αντιγραφές, πήγαινε σε μπουρδέλα και ήταν ερωτευμένος με τουλάχιστον δύο συμμαθήτριές του –ώσπου να συναντήσει πολλές αγάπες σε συσκευασία μιας, την Ντένια;
Από τέτοιο άνθρωπο περιμένεις να είναι ο εαυτός του, να μην προσποιείται, να μην υποχωρεί, να νοσταλγεί πάντα τη γειτονιά του (το Απόζαρι), να διατηρεί το χιούμορ του, να είναι πιστός στους φίλους του και σε όσους αγαπά, να γράφει και να λέει πεισματικά «να με πεις» και «να σε κάνω» για να δηλώνει πως ποτέ δεν προσχώρησε στον Νότο και ας ήταν μισό αιώνα Αθηναίος.
Από τέτοιο πεισματάρη άνθρωπο περιμένεις να είναι καβγατζής –δεν υπήρχε γλυκύτερος καβγατζής από τον Περδίκκα. Πάντα με το ζωνάρι λυμένο για πολιτικό ή φιλοσοφικό καβγά, να εκθέτει τα προβοκατόρικα επιχειρήματά του με τραγουδιστή βορειοελλαδίτικη προφορά.
Ο Μανιός Παπακώστας
Για τον Μανιό, μεγαλύτερο αδελφό του που πέθανε πριν τριάμισι χρόνια, μίλησε ο συμμαθητής και φίλος του Θανάσης Μπατσόπουλος. Μια ενδιαφέρουσα διαδρομή αριστερού, των αμέσως μετεμφυλιακών χρόνων, που σπούδαζε με υποτροφία του συλλόγου γουναράδων στο Παρίσι, αλλά που του την αφαίρεσαν επειδή μάζευε υπογραφές για να μην εκτελεστεί ο Μπελογιάννης. Εργάστηκε ως οδοντογιατρός στη Νέα Γουινέα, στο Κονγκό, στην Ελβετία αλλά και στο ΙΚΑ Θεσσαλονίκης -τον απέλυσε η δικτατορία και επαναπροσλήφθηκε μετά την πτώση της- στην Αλγερία μαζί με τον Πάμπλο (Μιχάλη Ράπτη) και τον Βασίλη Ραφαηλίδη -ο οποίος αναλαμβάνει να οργανώσει κινηματογραφικά συνεργεία για επίκαιρα. Εργάστηκε δίπλα στον Μπεν Μπελά μετά την επικράτηση του FLN και της Αλγερινής Επανάστασης. Στη δικτατορία θα μπάσει παράνομο υλικό στην Ελλάδα. Συν τοις άλλοις, διαγράφηκε και από το ΚΚΕ στη Θεσσαλονίκη μετά τη μεταπολίτευση.
Μίλησαν ακόμη, ο Νίκος Παράσχος σύντροφος από το 1977, Ρηγάς, τότε, όταν ο Περδίκκας ήταν υποψήφιος στην Καστοριά με τη Συμμαχία και η Χρυσούλα Παπατέρπου-Πάτρωνα, ξαδέλφη τους, μίλησε και για τους δύο. Διαβάστηκε μήνυμα του συμμαθητή και φίλου του Περδίκκα Λάζαρου Μπούτη. Συντόνιζε αλλά και ο ίδιος είπε λίγα λόγια, ο Περικλής Ζαγάρας, στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Καστοριάς.
Παρευρέθηκαν, επίσης, ο βουλευτής Καστοριάς του ΣΥΡΙΖΑ Βαγγέλης Διαμαντόπουλος, ο δήμαρχος της πόλης κ. Εμ. Χατζησυμεωνίδης, η Καίτη Τσαρουχά, πρώην υποψήφια βουλευτής Θεσσαλονίκης και συντρόφισσα του Πέρδικκα από τα φοιτητικά χρόνια, στη Νεολαία της ΕΔΑ. Από Θεσσαλονίκη ήταν εκεί και τα ξαδέλφια τους Λούλα Δέδε-Καραγεωργίου και Σωτήρης Δέδες, στέλεχος της «Δημοκρατικής Άμυνας» στη Θεσσαλονίκη στον αντιδικτατορικό αγώνα, καθώς και συμφοιτητές και συμφοιτήτριές του από την Αθήνα. Οι πρώην υποψήφιοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Κική Μιχαηλίδου, Στέφανος Λιούζας και Σίμος Καβελίδης, η Νίτσα Καλλωνίτσα συντρόφισσα του Περδίκκα από το 1977.
Τελειώνοντας την οφειλή, παραθέτω ένα απόσπασμα από γραπτό του Σίμου Καβελίδη για τον Περδίκκα το οποίο νομίζω αποδίδει σωστά την παρακαταθήκη του: «Μια σύγχρονη Αριστερά, που κουβαλάει όλες τις θετικές παραδόσεις της, ενωμένη σε κοινούς αγώνες, έξω από προσωπικές φιλοδοξίες και ματαιοδοξίες, χωρίς κραυγές, με όραμα για το μέλλον, λειτουργώντας συλλογικά, μπολιάζοντας την επιστήμη και τις τέχνες με τις καθημερινές ανάγκες της κοινωνίας».
Παύλος Δ. Κλαυδιανός
