Η υπόθεση αφορά τη 14χρονη Μ. (δεν αποκαλύπτουμε τα στοιχεία της για προφανείς λόγους), αλλά θα μπορούσε να αφορά περίπου οποιονδήποτε.
Απέναντί μου κάθεται η μητέρα της. Η κ. N.M. γνώριζε τι είναι το sexting, η μόδα της αποστολής προκλητικών φωτογραφιών μέσω κινητών τηλεφώνων, όχι όμως ότι έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις και στην Ελλάδα. «Μια μέρα ήρθε η κόρη μου και μου είπε ότι κυκλοφόρησαν γυμνές φωτογραφίες μαθητριών του σχολείου μέσω facebook. Της θύμισα να είναι προσεκτική, πως ό,τι γράφεται στο Ιντερνετ μένει. Σαν να της έλεγα “πήγαινε κάνε τα ίδια”». Για μια στιγμή διστάζει, αλλά αμέσως συνεχίζει με φόρα. Αυτή η οικογένεια έχει περάσει έναν κανονικό «Γολγοθά» τον τελευταίο καιρό, δεν είναι ώρα για δειλίες.
«Εμαθα τι συνέβαινε όταν μια μέρα μπήκα στον λογαριασμό της στο facebook, όπως συνηθίζω αραιά και πού για να έχω έναν έλεγχο. Εγραφε σε φίλη της ότι θέλει να αυτοκτονήσει, ότι δεν άντεχε άλλο. Τη ρώτησα, μου τα είπε όλα κλαίγοντας». Λίγο καιρό νωρίτερα, η Μ. είχε γνωρίσει έναν 17χρονο, με τον οποίο είχαν ξεκινήσει να ανταλλάσσουν μηνύματα. Κάποια στιγμή, εκείνος την έπεισε να του στείλει μια γυμνή φωτογραφία της μέσω snapchat (σ.σ. υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης που επιτρέπει στους χρήστες να ανταλλάσσουν φωτογραφίες, που διαγράφονται μετά την παραλαβή τους). Το έκανε νομίζοντας ότι η φωτογραφία θα διαγραφεί αμέσως. Δυστυχώς, ο νεαρός φωτογράφισε την εικόνα με ένα δεύτερο κινητό. Την έστειλε σε ένα φίλο του. «Ο φίλος του σε έναν άλλο φίλο του κ.ο.κ. Σε έξι ώρες, η εικόνα του παιδιού μου είχε κυκλοφορήσει παντού». Σημειωτέον, οι έφηβοι σήμερα έχουν 2.000-3.000 φίλους ο καθένας στο facebook.
Η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Η Μ. άρχισε να λαμβάνει εκατοντάδες υβριστικά μηνύματα από συμμαθητές, μαθητές μεγαλύτερων τάξεων, ακόμα και από άλλα σχολεία. «Είσαι πουτ…» η μόνιμη επωδός. Οι μέρες περνούσαν, το μένος δεν κόπαζε, ενώ η επίμαχη φωτογραφία διακινούνταν ακόμα και από γονείς μαθητών. Η οικογένεια απευθύνθηκε στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.
Εκεί τους είπαν ότι μπορούν να καταθέσουν καταγγελία: η διακίνηση γυμνών φωτογραφιών ανηλίκων κάτω των 15 ετών θεωρείται κακούργημα. «Προφανώς όσοι το έκαναν δεν το γνώριζαν. Βρεθήκαμε σε τρομερό δίλημμα», λέει η κ. Ν.Μ. «Πώς στρέφεσαι εναντίον όλου του σχολείου; Εμείς θέλαμε να τελειώσει, όχι να προκαλέσουμε πόλεμο». Στο μεταξύ, το bullying είχε ξεφύγει από τα ιντερνετικά όρια. Πλέον, τα παιδιά κορόιδευαν ανοιχτά τη Μ. στον δρόμο.
Η μεγαλύτερη απογοήτευση ήταν η στάση του σχολείου. Σε συνάντηση που έγινε, ο διευθυντής αποκάλεσε την κοπέλα «χυδαία», πιέζοντας τους γονείς να την μετακινήσουν σε άλλο σχολείο. Πράγματι, αποφάσισαν να την εγγράψουν σε άλλο σχολείο, αλλά κάποιοι απειλούσαν ότι θα στείλουν τη φωτογραφία και εκεί. Αλλαξαν πόλη. Τώρα τα πράγματα έχουν ησυχάσει. Αραιά και πού εμφανίζονται περίεργα μηνύματα, αλλά η Μ., με τους γονείς της από κοντά, έχει μάθει να τα αντιπαρέρχεται. Συνεχίζουν να συμβουλεύονται παιδοψυχολόγο.
«Εχω ένα πολύ καλό παιδί, καλή μαθήτρια, του 20, και με μυαλό, υπεύθυνη. Εκανε ένα λάθος. Που σημαίνει ότι κάναμε κι εμείς κάποιο λάθος», λέει η κ. Ν.Μ. «Είναι η πρώτη γενιά που μεγαλώνει με τόσα εργαλεία, δεν ξέρεις πώς να διαχειριστείς αυτές τις ελευθερίες. Εμείς ήμασταν η γενιά που καταπιέστηκε, δεν ήθελες να τραβήξει και το παιδί σου τα ίδια. Ομως δεν είναι έτσι. Χρειάζεται προσοχή, έλεγχος. Τα βλέπεις που ντύνονται έτσι, που είναι κοκέτες, η μία αντιγράφει την άλλη, συμπεριφέρονται και μιλούν πιο ώριμα απ’ ό,τι εμείς στην ηλικία τους, αλλά τελικά είναι παιδιά. Σήμερα ήταν το δικό μου, αύριο μπορεί να είναι κάποιου άλλου».
Στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος φτάνουν συχνά ανάλογες καταγγελίες. Φωτογραφίες αποστέλλονται στο πλαίσιο φλερτ, αποθηκεύονται και διακινούνται σε γνωστούς και αγνώστους. Εφηβες πέφτουν θύματα εκβιασμού, απειλών, ταπείνωσης. Σε μια περίπτωση, νεαρός απειλούσε μια κοπέλα «στείλε μου κι άλλες, αλλιώς θα στείλω αυτές στον μπαμπά σου». Σύμφωνα με την ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια Φαίδρα Λογοθέτη, πίσω από το sexting μπορεί να κρύβεται από μια απλή εφηβική περιέργεια μέχρι χαμηλή αυτοεκτίμηση ή η προσπάθεια της έφηβης να γίνει αποδεκτή. Χρειάζεται εγρήγορση. «Το μόνο που μπορεί να κάνει ο γονιός είναι να εξηγήσει στο παιδί του τους κινδύνους και να συζητήσει μαζί του πώς μπορεί να προστατευθεί. Σημαντικό είναι, επίσης, να επιβάλλει όρια σε σχέση με την ασφαλή χρήση κινητού και υπολογιστή, να μπλοκάρει την πρόσβαση σε επικίνδυνες εφαρμογές και, ναι, να γνωρίζει τους κωδικούς πρόσβασης».
ΛΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ-Καθημερινή
