Ιεροπηγή Καστοριάς Έθιμα Χριστουγέννων-Πρωτοχρονιάς
Χριστούγεννα (Κριτσούνου)
Την παραμονή των Χριστουγέννων οι γυναίκες έπλαθαν αλμυρά κουλούρια με γάλα και σόδα τα οποία ονόμαζαν «κουλίντι», γι’ αυτό και την παραμονή των
Την παραμονή των Χριστουγέννων οι γυναίκες έπλαθαν αλμυρά κουλούρια με γάλα και σόδα τα οποία ονόμαζαν «κουλίντι», γι’ αυτό και την παραμονή των
Χριστουγέννων τη λένε «τζούα ντι κουλίντι». Έπλαθαν ένα μεγάλο σε στρογγυλό σχήμα με σταυρό στο κέντρο και το ονόμαζαν «ντουμιτζέλου» δηλ. Θεός, το έβαζαν στο εικονοστάσι μέχρι τα Φώτα και την ημέρα εκείνη με το αγιασμένο νερό το μούσκευαν και ταΐζανε το κοπάδι.
Ακόμη έπλαθαν μικρά στρογγυλά κουλούρια με τρύπα στο κέντρο. Τα κουλούρια αυτά τα έδιναν στα παιδιά που έλεγαν τα κάλαντα. Για να πάει καλά και το κοπάδι τους και τα ζώα τους γενικότερα έπλαθαν ένα κουλούρι σε σχήμα σταυρού.
Τα μικρά παιδιά κρατώντας σκαλιστές βέργες πήγαιναν σε όλα τα κονάκια της στάνης λέγοντας τα κάλαντα, ενώ τα κουλούρια που τους έδιναν οι νοικοκυρές τα τοποθετούσαν στις βέργες.
Τα κάλαντα που έλεγαν τα παιδιά μαζί με τη μετάφραση είναι τα εξής:
Τα κάλαντα που έλεγαν τα παιδιά μαζί με τη μετάφραση είναι τα εξής:
| Κουλίντι μαλίντι ντένι μάε κουλάκου κου ους στι στάγι κικότου κικότου σι γκιγίνα σι βιάστα ατσά Μαρίνα |
Κόλιντα μέλιντα δώσε μου γιαγιά κουλούρα γιατί θα σου σφάξω τον κόκορα τον κόκορα και την κότα και τη νύφη τη Μαρίνα |
Πρωτοχρονιά (Άνου νόου)
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες τοποθετούσαν πάνω από την είσοδο της καλύβας άγρια σπαραγγιά. Οι νιόπαντρες πήγαιναν τα ξημερώματα να φέρουν νερό για το σπίτι. Κατά τη διαδρομή δεν έπρεπε να συναντηθούν καθώς επίσης και να μη μιλήσουν με κανέναν. Με το νερό αυτό πλένονταν όλη η φαμίλια.
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς:
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες τοποθετούσαν πάνω από την είσοδο της καλύβας άγρια σπαραγγιά. Οι νιόπαντρες πήγαιναν τα ξημερώματα να φέρουν νερό για το σπίτι. Κατά τη διαδρομή δεν έπρεπε να συναντηθούν καθώς επίσης και να μη μιλήσουν με κανέναν. Με το νερό αυτό πλένονταν όλη η φαμίλια.
Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς:
| Άνου νόου κου σινιτάτι σβι μπινιάτζε μούμα σι τάτι σχιτς τούτς γκίνι σις μπινάτς σβι φιτσέτς κα μούντς ανάλτς μούντς ανάλτς κιρκάτς κου νιάου σιν μπινέτζ νικουκίρα αμιάου σι νικουκίρου σίμπε γκίνι σι σνι ντα φλουρί ντι ασήμι |
Πρωτοχρονιά με υγεία να σας ζήσουν η μάνα και ο πατέρας να είστε όλοι καλά και να ζήσετε να γίνετε σαν τα ψηλά βουνά ψηλά βουνά και χιονισμένα να μου ζήσεις νοικοκυρά μου και ο νοικοκύρης να είναι καλά και να μας δώσει ασημένιο φλουρί |
πηγή: Ιεροπηγή Καστοριάς
