– Του Ιωάννη Μ. Τσακιρίδη, Μουσικολόγου ΠΕ 16.02 ©
ΦΩΤΟ: H «Χορωδία» Καστοριάς το 1933 με μαέστρο τον Βασ. Δόικο. Αρχείο Μ-Φ
Η μουσική εκπαίδευση στην Καστοριά (συνέχεια)
Ο «Προοδευτικός» Σύλλογος Καστοριάς, ο οποίος στη πορεία του δημιούργησε μουσικά τμήματα, ιδρύθηκε το 1924[1] και η δράση του ήταν πολύπλευρη σε τομείς όπως ο αθλητισμός, η φιλανθρωπία και βέβαια η μουσική. Σε αυτόν οφείλεται και η δεύτερη προσπάθεια για τη δημιουργία φιλαρμονικής[2]όταν τον Οκτώβριο του 1924, το διοικητικό του συμβούλιο απεφάσισε την ίδρυση τμήματος χάλκινων πνευστών οργάνων. Για τον λόγο αυτό ψήφισε να διατεθεί το ποσό των 2000δρχ για την αγορά μουσικών οργάνων από τη Θεσσαλονίκη και συγχρόνως αποφάσισε να ζητήσει την υποστήριξη των κοινοτικών αρχών για την ενίσχυση του εν λόγω σκοπού. Το Νοέμβριο του 1925[3] ο καστοριανός γουναράς Μιχαήλ Μαυροβίτης διέθεσε 10.000δρχ για την ενίσχυση και οργάνωση της φιλαρμονικής. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας ήταν η δωρεάν διδασκαλία μουσικής στους νέους της πόλης και βέβαια η δημιουργία μουσικών παραστάσεων προς ψυχαγωγία των κατοίκων της σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Μείζονος σημασίας στη πορεία του Συλλόγου υπήρξε η συνένωσή του με τον Μουσικό Όμιλο «Ορέστη» κατά το έτος 1932[4]. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους φαίνεται ότι έχει ήδη ξεκινήσει η λειτουργία τμήματος εκμάθησης μουσικής και συγκεκριμένα αναφέρεται: «Ο Προοδευτικός Σύλλογος της πόλεώς μας υπό το νέον προεδρείον ήρχισε να εργάζεται μετ’ εξαιρετικού ζήλου. Εκτός της μουσικής σχολής την οποίαν ίδρυσεν και εις την οποία φοιτούν πεντήκοντα μαθηταί, πρόκειται να ιδρύση εντός ολίγου και θίασον εξ ερασιτεχνών, ο οποίος να δίδη κάθε μήνα και από εν θεατρικόν έργον με λαϊκάς τιμάς.»[5] Η σχολή μουσικής, η οποία είχε δημιουργηθεί περιλάμβανε τη διδασκαλία εγχόρδων[6] μουσικών οργάνων με δάσκαλο τον καστοριανό βιολιστή Βασίλειο Παρλαπάνη[7], ο οποίος εκείνη την περίοδο ήταν καθηγητής μουσικής στο Γυμνάσιο Καστοριάς. Στις 15 Μαΐου του 1932 ο «Προοδευτικός» Σύλλογος επίσημα ανακοινώνει τη λειτουργία τμημάτων πνευστών και έγχορδων μουσικών οργάνων και τη πρόθεση για τη δημιουργία φιλαρμονικής. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Γίνεται γνωστόν, ότι ο Προοδευτικός Σύλλογος επιδιώκων την διδασκαλίαν της μουσικής και την ανάπτυξιν του μουσικού αισθήματος έχει ιδρύση σχολήν εν τη οποία διδάσκεται αυτή δι’ οργάνων εγχόρδων και πνευστών υπό ειδικού διδασκάλου και υπό την άμεσον επίβλεψιν των διοικούντων τον σύλλογον. Εις το τμήμα των εγχόρδων οργάνων και του πλαγιαύλου η φοίτησις γίνεται ετί προκαταβολή διδάκτρων τριάκοντα (30) δραχμών κατά μήνα, εις δε των πνευστών οργάνων πλην του πλαγιαύλου δωρεάν. Χορηγούνται δε και πνευστά όργανα επί τω όρω της προσεχούς συμμετοχής αυτών εις την καταρτισθόμενην φιλαρμονικήν. Ιδιαίτερον τμήμα θέλει λειτουργήση δια μαθητρίας. Εγγραφαί γίνονται εις τα γραφεία του Συλλόγου.»[8] Η ορχήστρα του «Προοδευτικού» αποτελούμενη από πνευστά και έγχορδα συμμετείχε και σε μουσικές παραστάσεις η τελευταία του οποίου πραγματοποιήθηκε στις 30/01/1932[9] στη χοροεσπερίδα που πραγματοποίησε ο Σύλλογος στο κινηματοθέατρο «Κεντρικόν». Η παρακμή του μουσικού τμήματος επήλθε από το 1933 με την ίδρυση της «Χορωδίας»[10] Καστοριάς και του «Ωδείου»[11], το οποίο λειτουργούσε ως παράρτημα του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης υπό τη διεύθυνση του Βασ. Δόικου.
Το έτος 1933 σηματοδοτεί στη Καστοριά την ίδρυση νέων μουσικών δομών για τη διδασκαλία της μουσικής εκ των οποίων η σημαντικότερη συνίσταται στη δημιουργία του «Ωδείου» Καστοριάς ως παράρτημα του ΚΩΘ και βέβαια της «Χορωδίας» Καστοριάς. Εμπνευστής της εν λόγω πρωτοβουλίας ήταν ο νεαρός Βασ. Δόικος, ο οποίος όντας απόφοιτος του ΚΩΘ επέστρεψε στη γενέτειρά του με σκοπό να δημιουργήσει μουσική παιδεία και καλλιτεχνική δραστηριότητα. Στις 17 Σεπτεμβρίου ανακοινώνεται από την εφημερίδα «Καστοριά» ότι σύντομα θα ιδρυθεί παράρτημα του ΚΩΘ υπό τη διεύθυνση του Βασίλειου Δόικου. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Πληροφορούμεθα, ότι λίαν προσεχώς πρόκειται να ιδρυθή εν τη πόλει μας παράρτημα του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, η διεύθυνσις του οποίου θα ανατεθή εις τον μουσικόν κ. Βασίλειον Δόικον. Προς τον σκοπόν τούτον ο κ. Δόικος είνε, ως γνωστόν, πτυχιούχος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και εις των καλυτέρων Μακεδόνων μουσικών.»[12] Το Ιούνιο του 1934 σε ανάλογο δημοσίευμα αναφέρεται ότι το Ωδείο[13] Καστοριάς αποτελεί πλέον παράρτημα του ΚΩΘ και θα ενισχύεται ετήσια από το Δήμο Καστοριάς με το ποσό των 60.000 δραχμών. Στις 25 Οκτωβρίου 1934 έγιναν οι αρχαιρεσίες του νεοσυσταθέντος σωματείου «Ωδείον Καστοριάς»[14] και με διοικητικό συμβούλιο απαρτιζόμενο από τους: πρόεδρος Κ. Ωρολογόπουλος, αντιπρόεδρος Π. Γυιόκας, ταμίας Κ. Μέγαρης, γραμματέας Θωμάς Κοσμάς και σύμβουλοι Απ. Σαχίνης, Δημ. Γκιάτας και Αργ. Παπαδίσκος. Αξιοσημείωτο να αναφερθεί είναι ότι στις 11 Νοεμβρίου 1934, επέτειο της απελευθερώσεως της Καστοριάς το «Ωδείο Καστοριάς»[15] διοργάνωσε τη πρώτη καλλιτεχνική ψυχαγωγική βραδιά στην αίθουσα «Παλλάδιου» παρουσιάζοντας πλήρη ορχήστρα με έγχορδα και πνευστά μουσικά όργανα εντός πολύ μικρού χρονικού διαστήματος από την μέρα ίδρυσής του.
ΑΡΧΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ
Χειρόγραφες σημειώσεις του Απ. Σαχίνη, Η μουσική κίνηση στη Καστοριά 1912-1930, Καστοριά, 22-11-1983. Αρχείο Ν. Δόικου
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
Εφημερίδα «Καστοριά», Θ. Βαλαλά, Καστοριά (1920-1934)
Εφημερίδα «Καστοριά», Ι. Παπακώστα, Καστοριά (1934-1939)
[1] ΑΥ. Σαχίνης 1983, 2.
[2] Καστοριά 05-10-1924, Β’, 87, 4.
[3] ο. π. 22-11-1925, Γ’, 144, 4.
[4] ο. π. 17-04-1932, Θ’, 471, 3.
[5] ο. π.
[6] ο. π. 17-04-1932, Θ’, 471, 3.
[7] ΑΥ. Σαχίνης 1983, 2.
[8] Καστοριά 15-05-1932, Ι’, 475, 4.
[9] ο. π. 24-01-1932, Θ’, 459, 4.
[10] ο. π. 08-04-1934, ΙΒ’, 567, 4.
[11] ο. π. 17-09-1933, ΙΑ’, 545, 4.
[12] ο. π.
[13] ο. π. 24-06-1934, ΙΒ’, 568, 4.
[14] ο. π. 21-10-1934, ΙΒ’, 585, 1.
[15] ο. π. 11-11-1934, ΙΒ’, 588, 4.
