Η κυδωνιά, το πασίγνωστο και λίαν αγαπητό οπωροφόρο δέντρο, ευδοκιμεί ιδιαίτερα στον Γέρμα Καστοριάς. Στο χωριό αυτό όλοι οι κάτοικοι έχουν στους αγρούς τους τουλάχιστον 2 – 3 κυδωνιές, που τις καλλιεργούν και τις φροντίζουν με πολύ μεράκι. Απ’ τις εν λόγω κυδωνιές μαζεύουν κάθε Οκτώβριο οι ιδιοκτήτες τους πολλά μυρωδάτα κι εύγευστα κυδώνια. Τα εκλεκτότερα απ’ αυτά τα κυδώνια τα διαλέγουν οι χρυσοχέρες νοικοκυρές του χωριού και παρασκευάζουν πεντανόστιμο γλυκό κουταλιού, το λεγόμενο κυδωνάτο. Τα υπόλοιπα τα τοποθετούν στα κελάρια τους και τα καταναλώνουν κατά τους επόμενους μήνες του χειμώνα, αφού προηγουμένως τα ψήσουν στη χόβολη του τζακιού τους ή στη «μασίνα» τους (ξυλόσομπα).
Καρποφόρο κλαδί κυδωνιάς.
Παλαιότερα, πριν το έτος 1960 υπήρχαν στον Γέρμα αρκετοί οπωρώνες με δέντρα κυδωνιάς, δηλαδή κυδωνιώνες. Οι γνωστότεροι απ’ αυτούς τους κυδωνιώνες ήταν: α) του Κωστάκη Κυρατζή (+ 1970), που βρισκόταν δίπλα στο αγροτόσπιτό του, στην περιοχή του Άι-Θανάση, β) του αείμνηστου Γιώργου Ν. Τάσιου, κοντά στον κοινοτικό νερόμυλο και γ) του μακαρίτη Γρηγόρη Βασδέκα στην τοποθεσία Βρύση. Απ’ τους οπωρώνες αυτούς συνέλεγαν οι καλλιεργητές τους κάθε Φθινόπωρο τα ώριμα κυδώνια, τα τοποθετούσαν μέσα σε μεγάλα κοφίνια που λέγονταν «κοσιώρες» και τα μετέφεραν με τα υποζύγιά τους και τα πωλούσαν στα γειτονικά χωριά Βλάστη, Κλεισούρα και Κορησό, όπου ήταν περιζήτητα.
Σήμερα, απ’ τους προαναφερόμενους τρεις οπωρώνες διατηρούνται οι δύο πρώτοι, δηλαδή του Κωστάκη Κυρατζή και του Γιώργου Τάσιου, που τους καλλιεργούν και δρέπουν τους καρπούς των δέντρων τους οι απόγονοι και κληρονόμοι αυτών.
Επίμετρο.
Την άνοιξη φουντώνουνε οι κυδωνιές.
Ποίημα Ίβυκου. 6ος αι. Π.Χ.
Την άνοιξη φουντώνουνε οι κυδωνιές
νοτισμένες από τα τρεχούμενα ποτάμια,
στον άβατο τον κήπο των παρθένων
φουντώνουνε και τ’ άνθη της κληματαριάς,
θεριεμένα κάτω από τα σκιερά κλωνάρια του κλήματος.
Για μένα όμως δεν υπάρχει εποχή
που να κοιμάται ο Έρωτας.
Αλλά σαν το Θρακιώτη το Βοριά,
φλεγόμενος από τις αστραπές
και πνέοντας απ’ την Κυπρίδα,
σκοτεινός κι αδιάντροπος,
μια τρέλα που μαραίνει τα πάντα
καταλαμβάνει την καρδιά μου
και τη συγκλονίζει από τα συθέμελά της….
Το ερειπωμένο αγροτόσπιτο του Κωστάκη Κυρατζή.
(Ο Ίβυκος ήταν αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής από το Ρήγιο της Μεγάλης Ελλάδας. Η ακμή του τοποθετείται στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.).
Οι κυδωνιές του Κωστάκη Κυρατζή ανθισμένες.
Ο Γέρμας Καστοριάς.
