Ο ναός της Αγίας Τριάδος του Γέρμα είναι ο αρχαιότερος και σπουδαιότερος από τους σπηλαιώδεις ναούς του Νομού Καστοριάς. Βρίσκεται Νότια του χωριού Γέρμας, στην
τοποθεσία “Καλογερικό” και είναι διαμορφωμένος μέσα σ’ ένα πανέμορφο σπήλαιο, που το κοσμούν σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Όπως φανερώνει η ονομασία της περιοχής, αλλά κι ένας κιβωτιόσχημος τάφος ασκητού βυζαντινής περιόδου που βρισκόταν κτισμένος στο κέντρο της σπηλιάς, ο ναός αποτελούσε κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους το Καθολικό μιας διάσπαρτης κοινότητας Μοναχών, που ασκήτευαν στους γύρω βράχους.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η αναφερόμενη σπηλιά της Αγίας Τριάδος υπήρξε καταφύγιο και λημέρι αρματολών. Απομεινάρι αυτής της εποχής είναι η πολεμίστρα που σώζεται στα δεξιά της θύρας εισόδου αυτής.
Στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα βρήκαν καταφύγιο και προστασία μέσα στην υγρή αγκαλιά της πολλοί Μακεδονομάχοι. Κοντά της έπεσε ηρωικά μαχόμενος ο Καπετάν-Γέρμας και δεκαεννιά παλικάρια του.
Η σπηλαιώδης εκκλησία της Αγίας Τριάδας αποτελούσε ανέκαθεν προσκυνηματικό κέντρο όλης της γύρω περιοχής. Ο εορτασμός της ήταν τριήμερος. Διαρκούσε από την Κυριακή της Πεντηκοστής μέχρι και την Τρίτη του Αγίου Πνεύματος. Εκατοντάδες πιστοί συνέρρεαν τότε (έως το έτος 1965 περίπου) από την Κλεισούρα, Κορησό, Βογατσικό, Κωσταράζι. Βλάστη κ.λ.π., για να λειτουργηθούν, να πάρουν αγίασμα που έτρεχε από τους σταλακτίτες και να περάσουν από το αγιωτικό τρυποπέρασμά της, που είναι μοναδικό στην περιοχή της Καστοριάς. Τελευταία, το απρόσιτο του εδάφους και η απουσία αυτοκινητοδρόμου περιόρισαν την προσέλευση των Χριστιανών σ’ αυτό το θρησκευτικό και Εθνικό μνημείο. Δεν περιόρισαν όμως την πνευματική του ακτινοβολία, που είναι πάντα αισθητή στους κατοίκους όλης της γύρω περιοχής.
Ο ιερέας π. Αθανάσιος Στυλιάδης
κατά την περιφορά των Τιμίων Δώρων.
Το τέμπλο του σπηλαιώδους ναού.
Εφέτος, ο σπηλαιώδης ναός της Αγίας Τριάδος εόρταζε τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος 24 Ιουνίου 2013. Το πρωί της ημέρας αυτής τέλεσε εντός του τη Θεία Λειτουργία ο άξιος ιερέας του Γέρμα π. Αθανάσιος Στυλιάδης, όστις κατέχει και το εκκλησιαστικό αξίωμα του Οικονόμου. Στην αναφερόμενη Θεία Λειτουργία παρευρέθηκαν και την παρακολούθησαν με σεβασμό και κατάνυξη πολλοί φιλέορτοι κάτοικοι του Γέρμα, οι οποίοι αψήφησαν τον υπάρχοντα ανηφορικό δρόμο και ανέβηκαν με προθυμία έως τον πανηγυρίζοντα ναό.
Μετά την απόλυση της εκκλησίας οι παρόντες πιστοί βγήκαν στο υπερκείμενό της βραχώδες ύψωμα, προγευμάτισαν, αγνάντεψαν επί αρκετή ώρα όλη την κοιλάδα του Γέρμα και κατόπιν αναχώρησαν χαρούμενοι για τις οικίες τους.
Φωτογραφίες από τον περιγραφόμενο εορτασμό της Αγίας Τριάδος στον ομώνυμο σπηλαιώδη ναό του Γέρμα παρατίθενται εδώ.
Η Αγία Τράπεζα εντός του σπηλαίου.
Εσωτερικός χώρος του σπηλαιώδους ναού.
Ο πατήρ Αθανάσιος Στυλιάδης
μοιράζει στους πιστούς το Αντίδωρο.
Ο καθηγητής κ. Μιχάλης Τζήμας
αναγιγνώσκει τον Απόστολο.
Ο Λάζαρος Πρώιος και ο Γιώργος Τζίγκαλας
στην είσοδο του σπηλαιώδους ναού.
Νεαροί του Γέρμα εντός του ναού.
Ο νεαρός Νίκος Βαφείδης
δίπλα στο αγιωτικό τρυποπέρασμα.
Ο Νίκος Πρώιος και ο Γιώργος Αλεξίου.
Άποψη του Γέρμα από το ναό της Αγίας Τριάδος.
