Το απόγευμα της Παρασκευής 20 Ιουλίου, η Ομάδα Άμεσης Επέμβασης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ ενημερώθηκε από το αστυνομικό τμήμα Καστοριάς για νεκρή βίδρα στη λίμνη Καστοριάς.
Κατά την άμεση επιτόπια επέμβαση, στον εσωτερικό παραλίμνιο γύρο, κοντά σε παράκτια βραχώδη περιοχή, εντοπίστηκε, μόλις λίγα μέτρα από την ακτή, εγκλωβισμένο νεκρό ζώο σε
αλιευτικά εργαλεία (νταούλια: είδος κυκλικής ιχθυοπαγίδας). Διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για ενήλικη θηλυκή βίδρα, νεκρή, τουλάχιστον 5-7 ημέρες.
Δυστυχώς, κάποια είδη αλιευτικών εργαλείων*, συχνά προκαλούν το θάνατο υδρόβιων πουλιών, ερπετών και θηλαστικών καθώς περιέχουν ζωντανό δόλωμα σε περιορισμένο χώρο και παραμένουν βυθισμένα για μεγάλο διάστημα στο ίδιο σημείο.
Για το συμβάν ενημερώθηκαν το Δασαρχείο Καστοριάς, η Αστυνομία, η Αντιδημαρχία Καθαριότητας και η Επιτροπή Λίμνης του Δήμου Καστοριάς.
(*ΠΔ 157/2004 ΦΕΚ 126/Α/9.7.2004. Αλιεία με Ιχθυοπαγίδες. Βλέπε συνημμένο αρχείο)
Η βίδρα στην Ελλάδα είναι είδος απειλούμενο με εξαφάνιση (σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας ανήκει στην κατηγορία «Κινδυνεύον»). Ζει στις όχθες των ποταμών και των λιμνών αλλά και σε παράκτιες περιοχές. Η παρουσία της σε ποτάμια και λίμνες αποτελεί δείκτη καθαρότητας του νερού και εύρυθμης λειτουργίας του οικοσυστήματος.
Από αντίστοιχα επιστημονικά δεδομένα που ισχύουν για τα θαλάσσια θηλαστικά της χώρας μας, γνωρίζουμε ότι η παγίδευση σε αλιευτικά εργαλεία και ο πνιγμός, είναι μία από τις βασικές πηγές θνησιμότητας για πολλά θαλάσσια θηλαστικά, όπως το δελφίνι, η μεσογειακή φώκια κ.ά.
Η βίδρα είναι ένα ζώο το οποίο δεν έχει μελετηθεί συστηματικά στη χώρα μας. Για το λόγο αυτό ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, σε συνεργασία με το φυσικό μεταλλικό νερό ΑΥΡΑ πραγματοποιεί ένα ολοκληρωμένο και πρωτοποριακό ερευνητικό πρόγραμμα παρακολούθησης της κατάστασης του πληθυσμού και των απειλών που αντιμετωπίζει το είδος.
Πέρα από τη συλλογή επιστημονικών δεδομένων σχετικά με τη βιολογία του είδους, οι ερευνητές του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ θα προσπαθήσουν να συλλέξουν επιστημονικά δεδομένα και να κατανοήσουν τις απειλές για την επιβίωση της βίδρας στην Ελλάδα, με απώτερο στόχο την κατάρτιση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την προστασία και διαχείριση του είδους στην Ελλάδα.
————
Λίγα λόγια για τη βίδρα
Βίδρα (Lutra lutra)
Η ευρασιατική βίδρα έχει μήκος γύρω στα 1-1,3 μέτρα. Τα αρσενικά μπορεί να φτάσουν σε βάρος τα 11 κιλά ενώ το βάρος των θηλυκών ατόμων είναι συνήθως μικρότερο κατά 30%. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ευρασιατικής βίδρας είναι η μακριά, παχιά ουρά της.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με καταγραφές για το είδος, θεωρείται ότι υπάρχει ένας από τους πυκνότερους και με μεγάλη εξάπλωση πληθυσμούς βίδρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τη συναντάμε σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα καθώς και σε μερικά νησιά (Κέρκυρα, Λέσβο, Χίο και Εύβοια).
Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για την επιβίωσή της είναι:
- η καταστροφή και η υποβάθμιση των υγροτοπικών ενδιαιτημάτων της
- η αποξήρανση των υγροτόπων
- οι αρνητικές παρεμβάσεις στο υδρολογικό τους καθεστώς (υπεράντληση νερών, κλπ)
- η καταστροφή της παρόχθιας βλάστησης (π.χ. εκχέρσωση των καλαμιώνων, κοπή δέντρων και θάμνων)
- τα έργα ευθυγράμμισης ποταμών και ρεμάτων
- η ρύπανση των νερών με τοξικούς και υπολειμματικούς ρύπους (από απόβλητα και εκπλύσεις γεωργικών καλλιεργειών).
Μέτρα διατήρησης που υπάρχουν: Η βίδρα έχει συμπεριληφθεί από τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης στο Κόκκινο Βιβλίο ως είδος απειλούμενο με εξαφάνιση και είναι αυστηρά προστατευόμενο είδος σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προστατεύεται από την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ, από τη Σύμβαση της Βέρνης, καθώς και από τη Σύμβαση CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Σε εθνικό επίπεδο, προστατεύεται και από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981.
Μέτρα διατήρησης που απαιτούνται: Για την αποτελεσματική προστασία του είδους είναι αναγκαία η διατήρηση της φυσικής παρόχθιας βλάστησης στα ποτάμια και στις λίμνες όπου ζει, καθώς και η εξασφάλιση της επικοινωνίας μεταξύ των γειτονικών υποπληθυσμών μέσω φυσικών διαδρόμων. Εξίσου απαραίτητη είναι και η διασφάλιση της ποιότητας και της ποσότητας των υδάτων στα υγροτοπικά οικοσυστήματα, καθώς επίσης και η διατήρηση των πληθυσμών των ψαριών που αποτελούν τη βασική τροφή της βίδρας.
Περισσότερες πληροφορίες για τη βίδρα θα βρείτε στην ιστοσελίδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στη διεύθυνση http://www.arcturos.gr/el/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=7&Itemid=3
Για περισσότερες πληροφορίες: Βάσω Πετρίδου 2310 555920 & 6937422537
Η νομοθεσία:
ΠΔ 157/2004 ΦΕΚ 126/Α/9.7.2004
Αλιεία με Ιχθυοπαγίδες.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις:
α) Του άρθρου 10 του Ν.Δ. 420/1970 «Αλιευτικός κώδιξ» (Α 27), όπως το άρθρο 10 αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 3 του Ν. 1740/1987 «Αξιοποίηση και προστασία κοραλλιογενών σχηματισμών, ιχθυοτρόφων υδάτων, υδατοκαλλιεργειών και άλλες διατάξεις» (Α 221) και τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 9 του Ν. 2040/1992 «Ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Γεωργίας και νομικών προσώπων εποπτείας του και άλλες διατάξεις» (Α 70).
β) Του άρθρου 29Α του Ν. 1558/1985 «Κυβέρνηση και Κυβερνητικά όργανα» (Α 137), όπως το άρθρο 29Α προστέθηκε με το άρθρο 27 του Ν. 2081/1992 «Ρύθμιση του θεσμού των Επιμελητηρίων, τροποποίηση διατάξεων του Ν. 1712/1987 για τον εκσυγχρονισμό των επαγγελματικών οργανώσεων των εμπόρων, βιοτεχνών και λοιπών επαγγελματιών και άλλες διατάξεις» (Α 154) και τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 2469/1997 «Περιορισμός και βελτίωση της αποτελεσματικότητας των κρατικών δαπανών και άλλες διατάξεις» (Α 38).
γ) Της Υ1/10-3-2004 απόφασης του Πρωθυπουργού «Μεταβολή τίτλων Υπουργείων και καθορισμός της σειράς τάξης των Υπουργείων» (Β 513).
2. Την 230642/15-3-2004 απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ευάγγελο Μπασιάκο και Αλέξανδρο Κοντό» (Β 525).
3. Την 234/2003 γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αλιείας.
4. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος διατάγματος δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού.
5. Τις 85/2004 και 150/2004 γνωμοδοτήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόταση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αποφασίζουμε:
Άρθρο 1
1. Ως Ιχθυοπαγίδες ορίζονται τα στατικά αλιευτικά εργαλεία, τα οποία ποντίζονται στη θάλασσα και λειτουργούν παθητικά. Γενικά είναι κατασκευασμένα από ένα θάλαμο με ένα ή περισσότερα στόμια που επιτρέπουν την είσοδο των προς σύλληψη αλιευμάτων.
2. Στις Ιχθυοπαγίδες που χρησιμοποιούνται από τα σκάφη επαγγελματικής αλιείας, εντάσσονται οι παρακάτω τύποι αλιευτικών εργαλείων:
α) Κυλινδρικοί ή κωνικοί δικτυωτοί σάκοι, ανοιχτοί στο ένα άκρο, γνωστοί ως Βολκοί ή Νταούλια, που είναι στερεωμένοι σε μεταλλικά στεφάνια ή άλλες άκαμπτες δακτυλιοειδείς κατασκευές και χωρίζονται σε διαμερίσματα που συγκοινωνούν μεταξύ τους με ένα μικρό άνοιγμα, σύμφωνα με το Υπόδειγμα του Παραρτήματος Ι. Δύνανται να χρησιμοποιηθούν χωριστά ή και κατά ζεύγη, συνδεδεμένοι μεταξύ τους μέσω των ανοιχτών άκρων με οριζόντιο δίχτυ, ενώ το συνολικό μήκος του ζεύγους (συστήματος) δεν πρέπει να ξεπερνά τα οκτώ (8) μέτρα. Το άνοιγμα του ματιού του διχτύου δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 40 χιλιοστά κατά τη διαγώνιο. Η διάμετρος του στεφανιού ή της δακτυλιοειδούς κατασκευής δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 60 εκατοστά.
β) Άκαμπτοι κυλινδροειδείς θάλαμοι, ανοιχτοί στο ένα άκρο, γνωστοί ως δοχεία, κιούπια, κουτιά, σωλήνες, σύμφωνα με το Υπόδειγμα του Παραρτήματος II. Η διάμετρος του στομίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 12 εκατοστών, το μήκος τους κυμαίνεται από 25 έως 30 εκατοστά και είναι δυνατόν, να φέρουν βάρος στο εσωτερικό τους για να είναι δυνατή η πόντιση.
γ) Σφαιροειδείς κλωβοί, γνωστοί ως κοφινέλλα, κιούρτοι, κίρτοι, κέρτοι, κοφίνια, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος III. Οι εν λόγω κλωβοί αποτελούνται από άκαμπτο σκελετό, επενδεδυμένο με άκαμπτο δικτυωτό πλέγμα, διαμέτρου μέχρις ενός (1) μέτρου, έχουν ύψος το οποίο δεν θα υπερβαίνει τα 50 εκατοστά και φέρουν ένα στόμιο με διάμετρο τουλάχιστον 13 εκατοστά.
δ) Παραλληλεπίπεδοι κλωβοί, γνωστοί ως παγίδες, σύμφωνα με το Υπόδειγμα του Παραρτήματος IV. Οι εν λόγω κλωβοί αποτελούνται από άκαμπτο σκελετό, επενδεδυμένο με δικτυωτό πλέγμα ανοίγματος ματιού, τουλάχιστον 28 χιλιοστών μετρούμενο κατά τη μεγαλύτερη διαγώνιο και φέρουν δύο ανοίγματα. Το μήκος και το πλάτος του κλωβού δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 80 εκατοστά, ενώ το ύψος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 45 εκατοστά.
3. Το χρησιμοποιούμενο πλέγμα των περιπτώσεων γ’ και δ’ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου πρέπει να παραμένει ανοιχτό.
4. Ιχθυοπαγίδες κατά την έννοια του παρόντος άρθρου μπορούν να φέρονται και χρησιμοποιούνται από επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη, εφοδιασμένα μόνο με στατικά αλιευτικά εργαλεία.
Άρθρο 2
1. Η αλιεία με Ιχθυοπαγίδες απαγορεύεται:
α) Με κωνικούς δικτυωτούς σάκους και άκαμπτους κυλινδροειδείς θαλάμους, από 1ης Ιουλίου μέχρι και 30ης Σεπτεμβρίου κάθε έτος.
β) Με σφαιροειδείς και παραλληλεπίπεδους κλωβούς, από 1ης Μαΐου μέχρι και 31ης Ιουλίου, κάθε έτος.
2. Κάθε επαγγελματικό αλιευτικό σκάφος, κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του παρόντος, δύναται να φέρει και να χρησιμοποιεί αποκλειστικά και μόνο,
– είτε μέχρι χίλια (1.000) ζεύγη κυλινδρικών ή κωνικών δικτυωτών σάκων
– είτε μέχρι χίλιους πεντακόσιους (1.500) κυλινδροειδείς θαλάμους
– είτε μέχρι τριακόσιους (300) κλωβούς (σφαιροειδείς ή και παραλληλεπίπεδους).
3. Η αλιεία με Ιχθυοπαγίδες διενεργείται σε βάθη θαλάσσης μεγαλύτερα των δέκα (10) μέτρων.
Άρθρο 3
Τα περιγραφόμενα στο παρόν διάταγμα αλιευτικά εργαλεία ποτίζονται στη θάλασσα μεμονωμένα ή σε σειρά και σημαίνονται ως ακολούθως:
1. Κατά την νύχτα, στα άκρα τους, με ηλεκτρικούς φανούς χρώματος κίτρινου και ορατού τουλάχιστον από απόσταση πεντακοσίων (500) μέτρων.
2. Κατά την ημέρα:
α) Στα άκρα τους με σημαίες οι οποίες πρέπει να έχουν κίτρινο χρώμα, σχήμα ισοσκελούς τριγώνου βάσεως 20 εκατοστών και ύψος 30 εκατοστών του μέτρου, από πλαστική ύλη, μη πτυχόμενες, πάνω σε κοντάρι ύψους 50 εκατοστών, που θα εδράζεται σε πλωτήρες.
β) Ενδιάμεσα με σημαντήρες (τσαμαδούρες) οι οποίοι πρέπει να έχουν κίτρινο χρώμα, σφαιρικό σχήμα διαμέτρου 20 εκατοστών και σε αριθμό εξαρτώμενο από το μήκος της σειράς και κατά ελάχιστο ένας πλωτήρας ανά πεντακόσια (500) μέτρα.
γ) Τόσο κατά τη νύχτα όσο και κατά την ημέρα θα αναγράφονται στους πλωτήρες των άκρων, ευκρινώς, με κεφαλαία γράμματα:
– τα στοιχεία αναγνώρισης του αλιευτικού σκάφους, στο οποίο ανήκουν τα υπόψη αλιευτικά εργαλεία (αριθμός μητρώου αλιευτικού σκάφους (ΑΜΑΣ)- όνομα σκάφους -αριθμός και λιμάνι νηολόγησης/λεμβολόγησης ή βιβλίου εγγραφής μικρών σκαφών (ΒΕΜΣ).
– στον πλωτήρα της αρχής το γράμμα (Α) και στον πλω-τήρα του τέλους το γράμμα (Τ).
Άρθρο 4
1. Απαγορεύεται η χρήση ως ιχθυοπαγίδων άλλων μέσων ή τύπων εργαλείων, τα οποία δεν αναφέρονται ή δεν έχουν τα χαρακτηριστικά των εργαλείων του παρόντος διατάγματος.
2. Οι χρησιμοποιούμενοι από τους επαγγελματίες αλιείς τύποι αλιευτικών εργαλείων που περιγράφονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 1, του παρόντος διατάγματος μπορεί να αποκλίνουν κατά το σχήμα τους, από τα υποδείγματα των παραρτημάτων της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου.
3. Με την επιφύλαξη ισχύος των διατάξεων, της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του β.δ. 805/1968 (Α 282) «περί αλιείας χελιών με τα εργαλεία «βολκοί», κάθε άλλη διάταξη που ρυθμίζει θέματα του παρόντος ή αντίκειται στις διατάξεις αυτού καταργείται.
4. Η ερασιτεχνική αλιεία με παγίδες διενεργείται κατά τις διατάξεις του π.δ. 373/1985 «Ερασιτεχνική – αθλητική αλιεία» (Α 131).
Άρθρο 5
Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του παρόντος διατάγματος τα κατωτέρω παραρτήματα Ι, II, III, IV, το κείμενο των οποίων έχει ως εξής:
Άρθρο 6
Η ισχύς του παρόντος Διατάγματος αρχίζει έξι (6) μήνες μετά τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Στον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος Διατάγματος.