70 χρόνια πριν, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941, σε ένα σπίτι της Νεάπολης στην Αθήνα, υπογράφτηκε η ίδρυση του ΕΑΜ, από εκπροσώπους του ΚΚΕ, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΚΕ), της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ) και του Αγροτικού Κόμματος (ΑΚ). Κάπως έτσι ξεκινούσε ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο επίτευγμα στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας, του 20ου αιώνα.
Εκατομμύρια Έλληνες, από όλα τα κοινωνικά στρώματα, που ενδιαφέρονταν για την εθνική απελευθέρωση της χώρας, την πλήρη εθνική ανεξαρτησία και την λαοκρατία, αγκάλιασαν αυτήν την προσπάθεια.
Με αυτό το σημείωμα θέλουμε να σταθούμε σε μια πτυχή άκρως επίκαιρη και σήμερα. Την αντίδραση του τότε πολιτικού κόσμου.
Οι ηγέτες των τότε κομμάτων, χαρακτήρισαν την σκέψη για αντίσταση κατά του κατακτητή, ως «τυχοδιωκτική», ή στην καλύτερη περίπτωση «πρόωρη και επικίνδυνη αντίδραση», και γι αυτό απέρριψαν κάθε συνεργασία. Ο αρχηγός των Φιλελευθέρων Θεμιστοκλής Σοφούλης δήλωσε, «η σαραντάχρονη πολιτική μου πείρα με έχει πείσει πως τέτοιες προσπάθειες είναι καταδικασμένες σε αποτυχία».
Ο αρχηγός των Προοδευτικών Φιλελευθέρων Γεώργιος Καφαντάρης είπε: «αρνούμαι να συμμετάσχω ως πρωτεργάτης και θα περιμένω». Ο αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος Γεώργιος Παπανδρέου (ο γνωστός παππούς της οικογενείας), όχι μόνο αρνήθηκε να πάρει μέρος, αλλά συμβούλευε και τους άλλους, να αποφύγουν οποιαδήποτε επαφή, με τα κόμματα που έχουν συμφωνήσει στην ίδρυση του ΕΑΜ.
Όσο για τους υπόλοιπους , μεγαλοαστούς , βιομήχανους και επιχειρηματίες, μια μερίδα συνεργάστηκε ανοιχτά με τους κατακτητές και στήριξε τις κατοχικές κυβερνήσεις, και μια άλλη συνεργάστηκε στην πορεία μαζί τους…
Για την στάση του τότε πολιτικού κόσμου, απέναντι στην εθνική αντίσταση είναι χαρακτηριστική η κοινή δήλωση των ηγετών του, που στάλθηκε τηλεγραφικά στην εξόριστη κυβέρνηση στο Κάιρο, στις 19 Ιανουαρίου του 1944, υπογεγραμμένη από τους Σοφούλη, Παπανδρέου, Καφαντάρη, Γονατά, Μυλωνά, Ράλλη και Σοφιανόπουλο.
Χαρακτήριζαν την Εθνική Αντίσταση «αναρχούμενην αντάρτικην κίνησιν» και αποφαίνονταν ότι «η κίνησις αυτή, η χρησιμοτάτη, παρεξέκλινε του προορισμού της και τείνει να μεταβληθεί, αν δεν μετεβλήθη ήδη, από απελευθερωτικήν εις κίνησιν εξοντώσεως του ελληνικού πληθυσμού»!!!
Η συνέχεια είναι γνωστή. Πέρα και πάνω από τις φοβικές δηλώσεις του τότε πολιτικού κόσμου, το ΕΑΜ θέριεψε, αγκαλιάστηκε από τον λαό, μεγαλούργησε, αφήνοντας εκτεθειμένες τις τότε «φωνές της λογικής και της σύνεσης», τις φωνές «της συναλλαγής και της υποταγής», αλλά και τις τότε αντιλήψεις, ότι «ο εχθρός είναι πανίσχυρος και καλά θα κάνουμε να συμβιβαστούμε μαζί του…
Η ίδρυση του ΕΑΜ, έγινε σαν χτές 27 Σεπτέμβριου του 1941, σε ένα σπίτι της Αθήνας, και γρήγορα ξεχύθηκε σε όλη την χώρα, σώζοντας τον πληθυσμό από την πείνα, αλλά και δίνοντάς του προοπτική και αξιοπρέπεια.
Χτές σταθήκαμε στην αντίδραση του τότε πολιτικού κόσμου. Μια φοβική αντίδραση, γεμάτη πανικό, από την τεράστια συμμετοχή του λαού.
Σήμερα θα σταθούμε στην άλλη πλευρά. Η απόφαση για την ίδρυση του ΕΑΜ, ανήκει στο ΚΚΕ. Στο τότε ΚΚΕ, με τα περισσότερα στελέχη του στην φυλακή, ή στην καλύτερη περίπτωση στην παρανομία. Στην 7η ολομέλεια της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ, κεντρικό θέμα ήταν η ίδρυση του εθνικοαπελευθερωτικού μετώπου.
«Είναι καιρός να περάσουμε από την φιλολογία σε πρακτική δράση… Η πλατιά βάση συνεργασίας στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο θα είναι καταρχήν αγώνας για το διώξιμο του ξένου κατακτητή και για την αποκατάσταση στη χώρα μας, μιας κατάστασης ειρήνης και των λαϊκών ελευθεριών, που να κάνει το λαό μας νοικοκύρη στον τόπο του και θα του εξασφαλίσει ψωμί, δουλειά και τα κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα ζητήματα που αφορούν την τύχη και το μέλλον της χώρας», αναφέρεται χαρακτηριστικά, στην απόφαση του.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, προκαλεί, σε όποιον έχει το κουράγιο να μπει σε λεπτομέρειες, η αντιμετώπιση της πείνας. Στην απόφαση διατυπώνονται πρακτικά βήματα, όπως:Διακανονισμός δελτίων τροφίμων. Ιδιαίτερο δελτίο, πιο πλούσιο σε είδη, για μωρά, τα άρρωστα παιδιά και τις μητέρες.
Η παροχή των ειδών σε τιμές σταθερές ανάλογες με την αγοραστική ικανότητα των εργαζομένων. Το σταμάτημα του πλιάτσικου της παραγωγής από τα στρατεύματα κατοχής.Η λειτουργία λαϊκών συσσιτίων καθώς και σχολικών για μαθητές φοιτητές.
Έχει επίσης ιδιαίτερη αξία να αναφερθεί, ότι αυτές τις κολοσσιαίες αποφάσεις για την ζωή των ελλήνων, που διατυπώθηκαν στην 7η ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, τις πήραν 10 (!!!) άτομα. Τα 6 ήταν μέλη της κεντρικής επιτροπής και τα άλλα 4 στελέχη της Αθήνας και του Πειραιά. Η υπόλοιπη κεντρική επιτροπή στα μπουντρούμια… των γερμανών όπως παραδόθηκαν από το φασιστικό καθεστώς του Μεταξά.
Αν κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά, δεν είναι για να παραδώσουμε μαθήματα ιστορίας. Αλλά για να τονίσουμε ότι τίποτα δεν είναι αδύνατον.
Ένα κόμμα σε σκληρό διωγμό, με τα στελέχη του φυλακισμένα, χωρίς μέσα και τρόπους επικοινωνίας, αφουγκράστηκε τις διαθέσεις της κοινωνίας, αλλά και τις άμεσες ανάγκες της (πχ πείνα).
Πήρε την σωστή απόφαση, διατύπωσε καθαρά αιτήματα, τα διέδωσε στην φοβισμένη κοινωνία και τα υλοποίησε με κάθε κόστος. Και όλα αυτά με τόλμη, αλλά και παράτολμο πνεύμα, στα όρια της «τρέλας» . Ζητήματα του τότε αλλά και του σήμερα.
Θύμιος Καλαμουκης
ellinofreneia.net
