Μέχρι τις 23 Ιουνίου του 1991 αποτελούσε μετόχι και εκκλησιαστικό παράρτημα της Μονής των Αγίων Αναργύρων Μελισσότοπου η οποία παραχώρησε αυτοτέλεια και έγινε ανεξάρτητη η μονή.
Η παράδοση θέλει τους χώρους της μονής να είναι μέχρι την απελευθέρωση της Μακεδονίας (1912-13), τσιφλίκι Τούρκου μπέη, ο οποίος είχε στη δούλεψή του πολλούς χριστιανούς, που είχαν δημιουργήσει δικό τους οικισμό. Αυτός ήταν και ο λόγος που έχτισε έναν μικρό ναό, ο οποίος και καταστράφηκε.
Η αλήθεια είναι πως ίχνη κτισμάτων σώζονται έως σήμερα σε απόσταση 200 μέτρων από τη μονή, ενώ πρόσφατες εργασίες για την διάνοιξη του αύλιου χώρου, έφεραν στο φως παλαιές ταφόπλακες και οστά, ενισχύοντας την άποψη πως υπήρχε εκεί νεκροταφείο.
Από επιγραφή που έγραψε ο αγιογράφος που δημιούργησε εικόνες και τοιχοποιίες για το ναό της Αγίας Παρασκευής, ο οποίος δεν υπάρχει σήμερα, γνωρίζουμε πως:
- Ο ναός τιμάται «επ’ ονόμασι της Αγίας Οσιομάρτυρος του Χριστού Παρασκευής».
- Μητροπολίτης Καστοριάς ήταν ο πανιερότατος Νικηφόρος.
- Τα έξοδα αγιογράφησής του καταβλήθηκαν «από τους χριστιανούς και επιτρόπους Γιώργο Γιοβάνε και τον Εφημέριο, τον αιδεσιμότατο του κυρίου Γεώργιο, ιερέα Κλεισούρας».
- Αγιογραφήθηκε «δια χειρός Μιχαήλ» το έτος 18Ν2, τον Ιούνιο του 1852.
Από αυτή την επιγραφή βγαίνει το συμπέρασμα πως κατά την περίοδο αγιογράφησης του ναού, στην περιοχή υπήρχαν χριστιανοί που οι λατρευτικές ανάγκες τους εξυπηρετούνταν από το ναό. Τα πρόσωπα των ιερών εικόνων και των τοιχογραφιών μαρτυρούν ότι ο δημιουργός τους ήταν λαϊκός ζωγράφος.
Πνευματικός γεννήτορας υπήρξε ο αείμνηστος Αρχιμανδρίτης Σεβαστιανός Στεφανόπουλος, οποίος και θεμελίωσε την πρώτη πτέρυγα της μονής, είκοσι πέντε μόλις μέτρα από το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Το 1970 η πτέρυγα ήταν έτοιμη, ενώ ο πλινθόκτιστος μικρός ναός κατεδαφίστηκε για να πάρει την θέση του ένας μεγαλύτερος τρισυπόστατος ναός.
Το καθολικό βρίσκεται στο κέντρο του μοναστηριού, είναι σε ρυθμό σταυροειδούς βασιλικής με τρούλο και θεμελιώθηκε από το Μητροπολίτη Καστοριάς Γρηγόριο Γ’ στις 20 Μαΐου του 1991. Ο τρισυπόστατος, κύριος ναός είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, στο Γενέσιο του Τιμίου Προδρόμου και στην Αγία Αικατερίνη.
kastoria.wifi-192.gr
